Dziennik Gazeta Prawna

 1. Fiskus wreszcie przemówił w sprawie MDR

Agnieszka Pokojska | wczoraj, 07:59

Chociaż przepisy o raportowaniu schematów podatkowych weszły w życie w 2019 r., to dopiero teraz, po ponad pięciu latach, dyrektor KIS wydał pierwszą interpretację indywidualną w tym zakresie.

Mowa o interpretacji z 11 lipca 2024 r. (sygn. 0111-KDIB2-1.4017.3.2019.22.S/JS/MR/K) opublikowanej w ministerialnej bazie (Eureka) 19 lipca br.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie miał wyjścia, musiał ją wydać, bo zobowiązał go do tego Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 18 stycznia 2024 r. (sygn. akt II FSK 226/23).

– Pozostaje mieć nadzieję, że pierwsza interpretacja indywidualna będzie zwiastować zmianę podejścia dyrektora KIS do zapytań o przepisy dotyczące raportowania schematów podatkowych – mówi Patrycja Goździowska, doradca podatkowy, partner w SSW.

Wprowadzone przepisy
Przypomnijmy, że przepisy o raportowaniu schematów podatkowych (ang. mandatory disclourse rules – MDR) weszły w życie zasadniczo 1 stycznia 2019 r. Wymagają zgłaszania nie tylko schematów transgranicznych, lecz także krajowych.

Przepisy rozdziału 11a (w dziale III) ordynacji podatkowej nakładają obowiązek składania informacji MDR-1 na:

– promotorów (m.in. doradców podatkowych, adwokatów, radców prawnych i innych profesjonalistów),
– korzystających (np. podatników, dla których przygotowano dany schemat podatkowy) i
– wspomagających (np. księgowych).

Za niezłożenie lub nieterminowe złożenie raportów grozi kara grzywny do 720 stawek dziennych zgodnie z art. 80f kodeksu karnego skarbowego.

Zarówno unijne przepisy (dyrektywa 2018/822), jak i ich polski odpowiednik (art. 86a–86o ordynacji podatkowej) były od początku krytykowane za skomplikowany język, m.in. wprowadzanie takich terminów jak: „ogólna cecha rozpoznawcza”, „szczególna cecha rozpoznawcza”, „inna szczególna cecha rozpoznawcza”.

Nie tylko zostały one napisane trudnym językiem, lecz także wdrożyły daleko idącą biurokrację i surową odpowiedzialność karną skarbową.

Odmowa interpretacji
Przez lata fiskus odmawiał wydawania interpretacji indywidualnych. Spółce, która wywalczyła pierwszą interpretację w sprawie MDR, zajęło to ponad pięć lat.

Wniosek w tej sprawie złożyła ona 25 kwietnia 2019 r., ale zaraz potem spotkała się z odmową wydania interpretacji. Dyrektor KIS stwierdził, że w świetle art. 14b par. 1 ordynacji podatkowej interpretacje mogą dotyczyć wyłącznie przepisów materialnego prawa podatkowego, a regulacje o MDR mają charakter proceduralny, sprawozdawczy.

Z takim podejściem nie zgodziły się zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (w wyroku z 30 kwietnia 2020 r., III SA/Wa 2430/19), jak i NSA (wyrok z 29 kwietnia 2021 r., II FSK 1873/20).

Oba sądy orzekły, że przepisy, o które pyta spółka, należy uznać za materialnoprawne, a zatem powinny one być objaśniane przez dyrektora KIS.

Nie wszystkie sądy wojewódzkie były tego zdania (patrz: niekorzystny wyrok WSA w Krakowie z 29 stycznia 2020 r., I SA/Kr 1312/19), ale sąd kasacyjny orzekał jednomyślnie – że dyrektor KIS powinien wydawać interpretacje w sprawie MDR. Przykładem wyroki z: 28 stycznia 2021 r. (I FSK 1703/20), 2 marca 2021 r. (II FSK 2386/20), 8 grudnia 2021 r. (III FSK 4548/21), 16 lutego 2022 r. (III FSK 4150/21).

Drugi wyrok NSA
Mimo tych orzeczeń dyrektor KIS wciąż nie wydawał interpretacji w sprawie MDR. Znalazł bowiem kolejny sposób, by tego uniknąć – zarzucił podatników szczegółowymi pytaniami.

Spółka, która ostatecznie doczekała się interpretacji, odpowiedziała na wszystkie pytania organu. Początkowo jednak uznał on jej odpowiedzi za niewystarczające. Stwierdził, że w dalszym ciągu nie dysponuje jasną i niepozostawiającą wątpliwości informacją na temat stanu faktycznego. Sprawa kolejny raz trafiła więc na wokandę.

W wyroku z 18 stycznia 2024 r. (II FSK 226/23) NSA orzekł, że dyrektor KIS powinien był wydać interpretację. Sąd wyjaśnił, że zadaniem organu interpretacyjnego nie jest dążenie do ustalenia wszelkich okoliczności. Te bada się w trakcie postępowania podatkowego lub kontroli. Natomiast organ interpretacyjny ma tylko odpowiedzieć na pytanie podatnika.

NSA wytknął fiskusowi, że ten obowiązek został wskazany przez WSA w Warszawie już w wyroku z 30 kwietnia 2020 r., który uprawomocnił się w następstwie orzeczenia NSA z 29 kwietnia 2021 r. A mimo to dyrektor KIS zignorował wytyczne sądów. Posłużył się innym narzędziem prawnym – pozostawił wniosek bez rozpatrzenia, by dalej uchylać się od ciążącego na nim obowiązku.

Ostatecznie dyrektor KIS, przymuszony wyrokiem sądu kasacyjnego, wydał 11 lipca br. interpretację indywidualną. Potwierdził w niej stanowisko spółki.©℗

Współpraca Mariusz Szulc

opinia
Odpowiedź poznają nie tylko operatorzy platform
W mojej ocenie wydanie pierwszej interpretacji w zakresie MDR ma związek z wejściem w życie od 1 lipca 2024 r. przepisów o raportowaniu przez operatorów platform cyfrowych. Jest to nowelizacja ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 879), potocznie zwana „DAC7” (skrót od nazwy unijnej dyrektywy). Co ważne, szósta nowelizacja (DAC6) to przepisy o raportowaniu schematów podatkowych, a zatem zarówno DAC6 jak i DAC7 to nowelizacje tego samego aktu prawnego.

Znowelizowana ustawa o wymianie informacji podatkowych wprost nakazuje dyrektorowi KIS wydawanie interpretacji indywidualnych w zakresie raportowania przez operatorów platform cyfrowych (DAC7).

Nie ma w mojej ocenie żadnych podstaw do tego, aby dyrektor KIS wydawał interpretacji tylko w zakresie przepisów DAC7, a w zakresie przepisów DAC6 (czyi MDR) już nie. Podatnicy powinni mieć możliwość dopytania organu interpretacyjnego, czy muszą dopełnić obowiązków sprawozdawczych i (lub) posiadać wewnętrzną procedurę, ponieważ za niedopełnienie ustawowych obowiązków grożą im kary. 2.

Sama materia interpretacji wydanej w sprawie MDR nie jest tak ciekawa, jak to, że jest to pierwsza interpretacja w tym zakresie. Powinniśmy się teraz spodziewać fali kolejnych interpretacji dotyczących przepisów o MDR. Jeżeli zaczną one być wydawane, to zapewne kolejna ogromna część podatników zechce o nie wystąpić.

Warto zauważyć, że przepisy o MDR wciąż budzą wiele wątpliwości, a objaśnienia ministerialne nie zostały znowelizowane mimo ponad pięciu lat obowiązywania tych przepisów. Dobrze, aby zaczęła kształtować się praktyka interpretacyjna w tym zakresie.

Trybunał Konstytucyjny ma się zająć MDR-ami
Dziś (23 lipca) Trybunał Konstytucyjny ma się zająć innym problemem dotyczącym MDR-ów – czy przepisy o raportowaniu schematów podatkowych przez doradców podatkowych są zgodne z konstytucją (sygn. akt K 13/20).

Skargę konstytucyjną złożyła w tej sprawie w grudniu 2019 r. Krajowa Rada Doradców Podatkowych. Jej zdaniem z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej – doradców podatkowych może zwolnić tylko sąd (zgodnie z art. 180 kodeksu postępowania karnego). Tymczasem w przepisach o MDR wprowadzono niczym nieograniczony obowiązek ujawniania tajemnicy przez doradców. To, zdaniem KRDP, narusza konstytucję RP oraz zasady funkcjonowania zawodu zaufania publicznego, jakim jest profesja doradcy podatkowego.

https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/9551530,fiskus-wreszcie-przemowil-w-sprawie-mdr.html

 2. Ulgi dla firm. Marnowany potencjał ulgi na ekspansję produktową

Aleksander Łożykowski, Kajetan Kubicz | 22 lipca 2024, 15:19

Omawiając oferowane przez naszego ustawodawcę preferencje podatkowe, nie sposób pominąć ulgi prowzrostowej. Pozwala ona bowiem firmom na odliczenie 100 proc. określonego rodzaju kosztów podatkowych do 1 mln zł rocznie.

Ulga na ekspansję produktową, zwana też prowzrostową, nie ma nic wspólnego z pracami rozwojowymi i może być rozliczana zupełnie niezależnie od ulgi B+R. Jej podstawowym celem jest promocja działań przedsiębiorstw produkcyjnych związanych ze zwiększeniem przychodów ze sprzedaży wytwarzanych produktów. To wprowadzone od 2022 r. rozwiązanie pozwala na odliczenie kosztów związanych m.in. z udziałem w targach promocyjnych lub związanych z tworzeniem materiałów i treści marketingowych, informacyjnych czy reklamowych.

Niestety korzystna dla podatników linia interpretacyjna została przerwana przez niezbyt udaną propozycję objaśnień podatkowych dotyczących tej ulgi (projekt z 25 września 2023 r.). Mamy nadzieję, że linia orzecznicza lub ostateczna treść objaśnień (o ile się pojawią) naprostuje obecny kierunek wykładniczy. Na razie podatnicy muszą walczyć o swoje prawa.

Kto powinien być zainteresowany
Idealnym przykładem podatnika, który mógłby skorzystać z powoływanej preferencji, jest producent wyrobów materialnych, który postanowił zwiększyć obroty ze sprzedaży i w tym celu poniósł wydatki, np. na stworzenie ulotek informacyjnych lub reklam w sieci dotyczących jego produktów. Jeśli w ciągu dwóch lat, licząc od roku, w którym poniósł wydatki ekspansyjne, podatnik osiągnie wzrost przychodów z produktów objętych ww. ulotką lub reklamą (względem roku poprzedzającego), to koszty takich działań marketingowych będzie mógł odjąć od dochodu. Przy dużych nakładach na wydatki ekspansyjne (zwłaszcza na promocję) jednorazowo możliwe jest osiągnięcie korzyści nawet do 190 tys. zł.

Co przy tym istotne, ustawy o podatkach dochodowych wymieniają dwa podstawowe przypadki, gdy możemy mówić o wzroście przychodów. Po pierwsze chodzi o wzrost przychodów z obecnie oferowanych produktów. Nie musimy więc opracowywać czegoś zupełnie nowego, aby określone wydatki móc uwzględniać do odliczenia. Alternatywnie natomiast możemy mówić o osiągnięciu przychodów z produktów dotychczas nieoferowanych w Polsce lub na rynku zagranicznym. W tym jednak przypadku nowym produktem powinno być coś zupełnie odmiennego od naszej dotychczasowej oferty produktowej. Wystarczy zatem, że spełnimy jeden z ww. warunków i jesteśmy uprawnieni do ulgi, a to, iż warunek ten możemy osiągnąć nie rok w rok, lecz w perspektywie dwóch lat, wydaje się upraszczać sprawę. Gdzie zatem haczyk i na co warto zwrócić uwagę? Jak zwykle diabeł tkwi w szczegółach, a w tym przypadku w niezwykle zawężającej wykładni przepisów, którą miejscami aż trudno zrozumieć. Poniżej przytoczymy więc kilka przykładów.

Producent producentowi nierówny
Mówiąc „producent”, ustawodawca odwołuje się do wytwarzanego przez niego produktu (rzeczy), co w naturalny sposób ma wykluczać podmioty prowadzące działalność dystrybucyjną, handlową i odsprzedażową. Firmy te bowiem z jednej strony z łatwością mogłyby zmieniać oferowaną gamę produktów i nadużywać preferencji, a z drugiej strony zniwelowany zostałby podstawowy cel ulgi, jakim jest stymulowanie producentów do działań ekspansyjnych.

W omawianym zakresie pojawiają się jednak trzy wątki budzące nasze obiekcje, którym warto się przyjrzeć.

– Po pierwsze, pominięto producentów grupowych, którzy w ramach podziału funkcji i ryzyk w grupie zajmują się wyłącznie produkcją, a sprzedaż prowadzą do innego podmiotu z grupy pełniącego funkcje dystrybucyjne. Ustawa wyłącza możliwość rozliczenia ulgi przy sprzedaży na rzecz podmiotów powiązanych. Rozumiemy przy tym cel wyłączenia i obawy przed sztuczną optymalizacją działań sprzedażowych celem skorzystania z ulgi, jednak taki model biznesowy automatycznie wyłącza część producentów z opisywanej preferencji. Naszym zdaniem tego rodzaju różnicowanie producentów nie powinno mieć miejsca, a wszelkie obawy optymalizacyjne powinny być rozwiewane m.in. dzięki dokumentacji cen transferowych, czego niestety nie bierze się pod uwagę.

– Po drugie, pominięto producentów wyrobów niematerialnych (filmów, gier komputerowych, oprogramowania itp.). Ustawy o podatkach dochodowych wskazują bowiem, że produktem są rzeczy wytworzone przez podatnika. Organy podatkowe natomiast wyjaśniają, że powszechne rozumienie sformułowania „rzecz” należy odnosić do „obiektu materialnego”, „przedmiotu”. Pomija się przy tym część potocznego rozumienia rzeczy, które zgodnie z SJP PWN może obejmować „treści myśli”, „utwory” (np. słowno-graficzne) czy nawet „cokolwiek, co może być przedmiotem postrzeżenia zmysłowego”. Idąc dalej, wobec przytoczonej definicji produktu jako „rzeczy” pomija się także to, że w znaczeniu powszechnym produktem jest „to, co zostało wyprodukowane i jest przeznaczone na sprzedaż”, „wytwór czyjejś działalności artystycznej, społecznej, czyjegoś umysłu itp.”. Objęcie więc ulgą na ekspansję różnego rodzaju produktów niematerialnych wydaje się uzasadnione. Można się z nami nie zgadzać, w tym można się odwoływać do definicji rzeczy jako przedmiotu materialnego ujętej w art. 45 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 653), niemniej w naszej ocenie jest to kolejny przykład nierównego traktowania podatników. Zwłaszcza że koszty podlegające odliczeniu nie mają nic wspólnego z procesami produkcji przemysłowej (jak np. przy uldze na prototyp).

– Po trzecie, przykładem nierównego traktowania producentów jest produkcja przy pomocy producentów kontraktowych lub dzięki toll manufacturingowi. Jak już wspomnieliśmy, omawiana ulga dotyczy wzrostu przychodów ze sprzedaży swoich wyrobów, a wydatki podlegające odliczeniu nie mają nic wspólnego z procesem produkcji przemysłowej. Mimo to przedsiębiorcy, którzy nie mają własnego zaplecza produkcyjnego (linii technologicznych, manufaktury czy laboratorium) służącego wytwarzaniu produktów, nie mogą korzystać z ulgi. Organy podatkowe przyjmują bowiem, że nie są oni wytwórcami produktów. Nie bierze się pod uwagę, że podmioty zlecające produkcję najczęściej odpowiadają za produkt, przekazują w tym zakresie ścisłe wytyczne (np. co do surowców, składu, cech jakościowych itp.), w tym są oficjalnie uznawani za jego producentów, dzięki umieszczeniu odpowiednich znaków towarowych, oklejeniu odpowiednimi etykietami czy uzyskaniu stosownych znaków jakościowych lub certyfikatów. Pomija się także, że podmioty przyjmujące zlecenie (kontraktorzy produkcyjni) niejednokrotnie nie mają prawa opatrzeć produktu własną marką ani prowadzić jego sprzedaży. Popularnym przykładem są tutaj m.in. producenci leków czy suplementów diety, którzy często opracowują określone składy chemiczne i zlecają ich produkcję profesjonalnym laboratoriom. Tak więc skoro producent jest pozbawiany prawa do skorzystania z ulgi, wydaje się racjonalne, aby rozpatrzeć możliwość skorzystania z tej preferencji przez kontraktora. Tu jednak mamy dalsze problemy, otóż kontraktor taki zwyczajowo wykonuje usługę produkcji (technicznie wytwarza wyrób) i nie może być uznawany za producenta sensu largo, nie może on prowadzić sprzedaży i nie ma mowy o poszerzaniu rynków zbytu, nie ponosi więc wydatków podlegających odliczeniu. Skutek? W omawianym modelu biznesowym nie ma podmiotu, który byłby uprawniony do skorzystania z ulgi. Absurd.

Produkt produktowi nierówny
Szukając dalej absurdów, warto poruszyć także wątek związany z wykładnią pojęcia „produktu dotychczas nieoferowanego”. Definicja ta ma niezwykłe znaczenie dla identyfikacji zaistnienia przesłanek wzrostu przychodów uprawniających do ulgi. W tym zakresie również można napotkać problemy.

Produkty dotychczasowe to takie, które mamy w ofercie, zaś produkty nowe, dotychczas nieoferowane, to takie, o które wzbogaciliśmy naszą ofertę. Intuicyjnie możemy uznać, że wzbogacenie oferty może mieć miejsce w odniesieniu do zarówno całkowicie nowych produktów odmiennych od dotychczasowych, jak i produktów podobnych do dotychczasowych o istotnej (dużej) skali zmian lub usprawnień (np. nowe modele lub nowe wersje dotychczasowych modeli). Niestety intuicja może nas jednak czasami zawodzić. Zdaniem organów podatkowych nowym produktem bowiem nie będzie nowy model/wersja wcześniejszego produktu.

Z uwagi na to, że mówimy o preferencji i potrzebie zastosowania wykładni zawężającej, można zrozumieć potrzebę wykluczenia nowych produktów o nieznacznych modyfikacjach i zmianach typu zmiana koloru, opakowania czy gramatury. Faktycznie, jeśli wprowadzenie nowego modelu sprowadza się do nieznacznych zmian (np. do poszerzenia gamy kolorów produktu), to trudno uznać, że cel ustawodawcy związany ze stymulacją ekspansji byłby spełniony.

Jednak w naszej ocenie, jeśli wprowadzane zmiany wpływają na zmianę cech użytkowych produktu (np. puszka do farb vs. puszka do wyrobów niebezpiecznych) lub jego cechy fizyko-chemiczne (np. odporność na mróz, wytrzymałość, długość działania akumulatora), wykluczenie tej kategorii nowości produktowych wydaje się nieuzasadnione. Niestety ustawodawca zdaje się bagatelizować tego rodzaju przypadki.

W samym projekcie objaśnień i później wydawanych interpretacjach można odnaleźć podejście, zgodnie z którym nowym produktem będzie produkt pozwalający na wyjście na nowy segment rynku. Czyli nie nowa wersja czy nowy model samochodu, bo samochód to wciąż samochód. Mielibyśmy tutaj wątpliwości, a w ramach przytoczonego przykładu rozumiemy wykluczenie liftingów i drobnych zmian estetycznych, lecz co z nowymi wersjami dotychczasowych modeli z istotnymi różnicami w konstrukcji czy wyposażeniu? Czy takie też wykluczać? Czy wyjście z nowym modelem, np. hybrydą zamiast spalinowych silników, czy też wyjście z nową kategorią, np. SUV-ów, również sprowadzimy do sformułowania – to nadal auto? Czy wyjście z ofertą np. na samoloty byłoby tutaj ratunkiem dla zastosowania preferencji? Wydaje się, że tak.

Zatem, pytamy Ministerstwo Finansów: wskażcie nam producenta rzeczy rodzajowych X (np. laptopów), który działania ekspansyjne może powiązać z „atakiem” na nowy segment rynku i zacznie produkować rzeczy rodzajowe Y (np. meble). Ze świecą takich szukać, a nawet jakby się znaleźli, to myślimy, że większe znaczenie niż ulga prowzrostowa miałaby dla nich preferencja uwzględniająca wydatki na poszerzenie lub zmiany w dotychczasowym parku maszynowym, linii technologicznej i infrastrukturze osobowej bądź przemysłowo-magazynowej służące dostosowaniu pod produkcję i sprzedaż towarów z nowego segmentu.

Skutkiem omawianego podejścia fiskusa już teraz pojawiają się interpretacje, z których wynika np., że nowe smaki zupek instant i pasztetów nie stanowią nowych produktów. Wspomniana więc na wstępie zawężająca wykładnia w omawianym zakresie prowadzi do wypaczeń skutkujących wykluczeniem prawa do ulgi przez podmioty, dla których ta została stworzona.

Jakie są widoki na przyszłość
Mamy nadzieję, że wskazywane problemy wykładnicze i wątpliwości zostaną zniwelowane. Jeśli nie na poziomie ustawy lub objaśnień podatkowych (o odmiennej treści niż dotychczasowa ich propozycja), to dzięki wnikliwym analizom organów podatkowych i sądów administracyjnych. Na razie działania ministerstwa oceniamy negatywnie, nie tylko wobec wyżej przeoczonych sytuacji, ale także względem popsucia korzystnej dla podatników wykładni interpretacyjnej, jaka zaczynała się kształtować przed ukazaniem się projektu objaśnień. Niezależnie jednak od powyższego zachęcamy, aby każdy z producentów przyjrzał się swoim wydatkom ekspansyjnym i rozważył wprowadzenie ulgi na ekspansję produktową. Wśród aktualnych stanowisk organów bowiem można znaleźć potwierdzenia prawa do odliczenia m.in. takich wydatków jak: opłaty za uczestnictwo w targach, wynajem powierzchni wystawowej, zaprojektowanie i budowę stanowiska wystawowego, prowadzenie kampanii reklamowej, zakup przestrzeni reklamowych, usługi tworzenia stron www., zakup ulotek i broszur informacyjnych czy promocyjnych, a także koszty usług związanych z przygotowaniem dokumentacji umożliwiającej sprzedaż produktów (np. usług prawnych, tłumaczeniowych czy związanych z zakupem systemów sprzedaży e-commerce). Mówimy więc o całkiem ciekawym katalogu i ogromnym potencjale ulgi, który warto wykorzystać.

Natomiast podatników, którzy czytając ten artykuł, mieli wrażenie, że opisujemy sytuację ich przedsiębiorstwa, zachęcamy, żeby nie rezygnowali z walki o swoje prawa. ©℗

https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/9549269,ulgi-dla-firm-marnowany-potencjal-ulgi-na-ekspansje-produktowa.html

 3. Nowy JPK. Na razie wciąż wiele pytań i wątpliwości

Renata Pilarska, Krystyna Szlęzak | 22 lipca 2024, 11:55

Coraz bliżej wejścia w życie nowego obowiązku – przesyłania jednolitego pliku kontrolnego dotyczącego opodatkowania dochodów osób prawnych.

Najwięksi podatnicy będą zobowiązani do złożenia tego pliku za 2025 r. – w terminie złożenia zeznania CIT-8 (w praktyce najczęściej do 31 marca 2026 r.). Ale to oznacza, że księgi prowadzone od 1 stycznia 2025 r. powinny być już dostosowane do nowych wymogów.

Mimo że do wejścia w życie nowych obowiązków zostało mniej niż pół roku, Ministerstwo Finansów nadal nie opublikowało ostatecznej wersji rozporządzenia, a dane zawarte w schemach nowych struktur JPK_KR_PD oraz JPK_KR_ST są bardzo szczegółowe i budzą wiele wątpliwości praktycznych. Skupmy się na kilku szczególnie ważnych kwestiach.

Co dobrowolnie
Po tym, jak odroczono wejście w życie Krajowego Systemu e-Faktur, podatnicy liczyli na odroczenie także obowiązku przesyłania JPK w zakresie CIT. Ale na razie jedynym ustępstwem ze strony Ministerstwa Finansów jest zgoda na fakultatywne przekazywanie części danych w nowych strukturach w 2025 r.

Przykładowo w zakresie struktury JPK_KR_PD fakultatywne ma być przekazywanie informacji na temat wysokości różnicy pomiędzy wynikiem finansowym a podatkowym, czyli w praktyce podsumowania korekt do wyniku księgowego (w celu wyliczenia kwoty CIT), w podziale na konkretne kategorie wskazane w projekcie rozporządzenia.

Warto zwrócić uwagę, że w projekcie rozporządzenia mowa o sześciu takich kategoriach, a w opublikowanym projekcie schemy – o ośmiu. Można się spodziewać, że zostanie to ostatecznie doprecyzowane w finalnej wersji rozporządzenia. Jest to jednak pewna niekonsekwencja, ponieważ w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia wskazuje się, że celem ma być zapewnienie porównywalności pomiędzy składanymi ewidencjami a m.in. sprawozdaniami finan sowymi. Natomiast w nocie o podatku dochodowym zamieszczanej w sprawozdaniu finansowym od lat jest stosowany podział na pięć kategorii różnic (pomiędzy wynikiem finansowym a podatkowym), częściowo innych od tych wprowadzanych w JPK_KR_PD.

Jeszcze więcej wątpliwości budzi zakres fakultatywnego przekazywania danych dotyczących środków trwałych. Projekt rozporządzenia przewiduje, że za 2025 r. fakultatywnie będą przekazywane wybrane elementy struktury JPK_KR_ST (np. rodzaj dowodu potwierdzającego nabycie, wytworzenie lub wykreślenie z ewidencji). Jednocześnie z projektu nie wynika obowiązek przekazania całości danych wyszczególnionych w strukturze dotyczącej środków trwałych. Powinno to być doprecyzowane w ostatecznej wersji rozporządzenia.

Na razie można się spotkać z poglądem, że cała nowa struktura JPK_KR_ST może być przekazywana za 2025 r. fakultatywnie. Pogląd ten wydaje się nieuzasadniony.

Ujmowanie różnic
Wątpliwości dotyczą też ujmowania różnic w podatku dochodowym w JPK_KR_PD. Zaproponowany sposób prezentowania różnic pomiędzy wynikami księgowym a podatkowym sprawia, że wbrew intencjom ustawodawcy organy podatkowe wcale nie otrzymają na tacy kompletnej kalkulacji CIT.

W par. 2 pkt 5 projektowanego rozporządzenia wymieniono kategorie różnic pomiędzy wynikami księgowym a podatkowym, ale nie przewidziano żadnych korekt, których dokonują podatnicy przy obliczaniu dochodu podatkowego, np. z tytułu korzystania z ulg (np. ulgi na badania i rozwój), odliczania darowizn czy straty podatkowej poniesionej w poprzednich latach.

Nie została przewidziana odrębna kategoria kosztów uzyskania przychodów, które mogą zostać przypisane do przychodu zwolnionego z opodatkowania – w przypadku spółek działających w specjalnej strefie ekonomicznej lub Polskiej Strefie Inwestycji.

Podobnie projektowane przepisy nie pozwalają na wykazanie przychodów i kosztów (w tym tzw. kosztów wspólnych) w podziale na dwa źródła przychodów: z zysków kapitałowych oraz z innych źródeł przychodów. Być może struktura JPK_KR_PD nie wymaga raportowania kalkulacji CIT w takim ujęciu i podziale, ale jest to jednak niespójne z wymogami ustawy o CIT czy nawet ze sposobem wykazywania danych w zeznaniu rocznym CIT-8.

Projekt nie odnosi się do sposobu przygotowania struktury logicznej JPK dla podatkowej grupy kapitałowej, a przecież PGK znajdą się w pierwszej grupie podatników objętych nowym obowiązkiem ( już za 2025 r.). Powstaje wątpliwość, czy należy przygotować strukturę odrębnie dla każdej ze spółek tworzących grupę, czy łącznie.

Rejestry środków trwałych
Obszerność danych wymaganych w nowej strukturze JPK_KR_ST spowoduje konieczność wprowadzenia dużych zmian w zakresie samego księgowania, w tym generowania dodatkowej dokumentacji. Potrzebne będzie m.in. tworzenie dokumentów źródłowych przy wprowadzaniu bądź likwidacji środków trwałych. Chodzi o dobrze znane dokumenty OT i LT, które w ostatnich czasach wielu podatników tworzyło coraz rzadziej lub które były zastępowane danymi uzupełnianymi w innych miejscach systemu księgowego.

Również rejestry środków trwałych bardzo często nie zawierają wielu szczegółowych danych, które będą wymagane w nowej strukturze JPK (takich jak np. symbol klasyfikacji środków trwałych, przyczyna wykreślenia środka trwałego z ewidencji lub przyczyna likwidacji).

Wszystko to powoduje konieczność co najmniej przeglądu i uzupełnienia rejestrów środków trwałych, a często stworzenia od nowa poprawnego rejestru.

Jakość JPK_KR
Mimo że JPK_KR jako osobna struktura obowiązuje już od 2016 r., to w praktyce niewielu klientów miało okazję przetestować spójność i kompletność dotychczasowych raportów oraz ich rozmiar, czas generowania i przesyłania. Podatnicy powinni więc sprawdzić:

– jakość JPK_KR generowanego na bazie obecnych danych (czy można wygenerować JPK_KR bez błędów) oraz
– rozmiar plików, które można już teraz wygenerować i to, jak dużo czasu to zajmuje.

Zdecydowanie nie należy z tym zwlekać. Ponadto należy:

– sprawdzić braki w danych dostępnych obecnie w księgach oraz
– zaplanować proces wdrożenia nowych obowiązków.

Już przy wdrażaniu poprzednich struktur JPK na żądanie można się było przekonać, że jest to proces złożony i czasochłonny.

Sankcje karne
Niedostosowanie się do nowych wymogów będzie oznaczać niemożność przekazania plików organom skarbowym – w ogóle lub w terminie przewidzianym przez nowe przepisy. To niesie za sobą ryzyko sankcji na podstawie kodeksu karnego skarbowego.

Projektowane przepisy nie wprowadzają odrębnych sankcji za błędy lub opóźnienia w przesyłaniu JPK w zakresie CIT, jak ma to miejsce np. w odniesieniu do błędów w raportowaniu JPK_VAT (JPK-V7). W związku z tym zastosowanie powinny mieć obecne przepisy k.k.s., przewidujące sankcje (teoretycznie nawet wielomilionowe) za uchybienia w prowadzeniu ksiąg oraz za naruszenie obowiązku przesyłania ksiąg organom podatkowym, chyba że regulacje w tym zakresie zostaną dodane na późniejszym etapie prac.©℗

Harmonogram wprowadzania obowiązku przekazywania JPK w zakresie CIT
Nowy obowiązek będzie realizowany za lata podatkowe rozpoczynające się po:

• 31 grudnia 2024 r. – w przypadku podatkowych grup kapitałowych oraz podatników CIT, których wartość przychodu w poprzednim roku podatkowym przekroczyła 50 mln euro (struktura logiczna JPK_KR),

• 31 grudnia 2025 r. – w przypadku podatników CIT (innych niż wyżej wymienieni) obowiązanych przesyłać ewidencję JPK_VAT oraz podatników PIT/PPE/PPL obowiązanych przesyłać ewidencję JPK_VAT (struktury logiczne JPK_KR, JPK_PKPiR oraz JPK_EWP),

• 31 grudnia 2026 r. – w przypadku pozostałych podatników CIT oraz PIT/PPE/PPL (struktury logiczne JPK_KR, JPK_PKPiR oraz JPK_EWP).

Z tego obowiązku będą zwolnieni podatnicy:

1) zwolnieni od podatku na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy o CIT, z wyjątkiem fundacji rodzinnych;

2) o których mowa w art. 27a ustawy o CIT;

3) prowadzący uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów.

https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/9550466,nowy-jpk-na-razie-wciaz-wiele-pytan-i-watpliwosci.html

 4. Projekt zmian w KSeF za dwa miesiące. Co będzie zawierał?

Agnieszka Pokojska | 22 lipca 2024, 11:52

Ministerstwo Finansów planuje rezygnację z pomysłu, aby podatnik, który będzie miał fakturę bez swojego NIP, otrzymaną poza Krajowym Systemem e-Faktur, nie mógł zaliczyć wydatku do kosztów uzyskania przychodu

Taka nieoficjalna informacja pojawiła się po ubiegłotygodniowym spotkaniu konsultacyjnym w Ministerstwie Finansów w sprawie KSeF.

Resort miał na nim poinformować, że projekt nowelizacji ustawy o VAT dotyczący zmian w e-fakturowaniu zostanie opublikowany we wrześniu br. Także wówczas MF ma powiadomić o zmianie w schemie ustrukturyzowanej faktury. Przykładowo chodzi o modyfikację zasad wskazywania terminu płatności.

– Dzięki temu nie trzeba będzie podawać konkretnej daty zapłaty. Będzie można napisać, że jest na to np. siedem dni od otrzymania faktury – tłumaczy Kajetan Kubicz, adwokat w kancelarii LTCA.

Wyłączenie z kosztów uzyskania przychodu
O tym, że wydatki udokumentowane fakturami wystawionymi poza KSeF i bez numeru NIP nabywcy nie będą podatkowym kosztem, Ministerstwo Finansów poinformowało w kwietniu br. w opublikowanym wtedy dokumencie dotyczącym planowanych zmian w zakresie KseF.

– Na takim rozwiązaniu skorzystaliby sprzedawcy, bo nabywca musiałby przekazywać im informację, że jest przedsiębiorcą i że oczekuje w związku z tym faktury ustrukturyzowanej – zwraca uwagę Kajetan Kubicz.

Pomysł MF wzbudził jednak wiele kontrowersji, o czym pisaliśmy w artykule „Faktura wysłana poza KSeF nie zawsze da prawo do kosztów” (DGP nr 69/2024).

– Ministerstwo Finansów zapowiedziało więc na ostatnim spotkaniu, że z niego zrezygnuje –relacjonuje Kajetan Kubicz, który uczestniczył w tych konsultacjach.

Ekspert przypomina, że zgodnie z założeniami resortu faktury mają być obowiązkowo wysyłane przez KSeF tylko w relacjach między przedsiębiorcami (B2B). W trakcie spotkania omawiano natomiast pomysł resortu, aby przedsiębiorcy mogli – na zasadzie dobrowolności – przesyłać faktury ustrukturyzowane także konsumentom.

Kolejny projekt
Przypomnijmy, że w kwietniu br. resort wstrzymał prace nad kompleksowym projektem zmian dotyczących KSeF. W pierwszej kolejności zaproponował przesunięcie daty wdrożenia obowiązkowego KSeF – z 1 lipca 2024 r. na 1 lutego 2026 r. Nowelizacja w tym zakresie została opublikowana w Dz.U z 2024 r. pod poz. 852.

Teraz MF powróciło do prac nad drugą nowelizacją i stąd zeszłotygodniowe spotkanie konsultacyjne. Projekt, nad którym trwają prace, ma zawierać propozycje uproszczenia obowiązków związanych z wdrożeniem KSeF oraz etapowego wejścia w życie obowiązku e-fakturowania. Resort chce bowiem, aby wszedł on w życie 1 lutego 2026 r. dla przedsiębiorców, których wartość sprzedaży (wraz z kwotą VAT) przekroczyła w 2025 r. 200 mln zł, a dla pozostałych przedsiębiorców – 1 kwietnia 2026 r. ©℗

https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/9550474,projekt-zmian-w-ksef-za-dwa-miesiace-co-bedzie-zawieral.html

 5. Program współdziałania. Na czym polega? Jakie zmiany dla podatników?

Bartłomiej Kołodziej | 22 lipca 2024, 15:04

Program współdziałania to forma współpracy Krajowej Administracji Skarbowej z dużymi podatnikami, oparta na wzajemnym zaufaniu i zrozumieniu oraz transparentności wykraczających poza ustawowe obowiązki.

W programie tym to podatnik staje się odpowiedzialny za wprowadzenie skutecznych i adekwatnych mechanizmów kontroli własnych rozliczeń, a KAS za nadzór nad tymi mechanizmami, i to w taki sposób, aby ewentualne nieprawidłowości lub wątpliwości mogły być rozwiązywane na bieżąco lub zanim się w ogóle pojawią.

Na pytania dotyczące programu współdziałania odpowiada ekspert MDDP, który na co dzień w ramach MDDP Platforma Wiedzy dzieli się swoim doświadczeniem w tym zakresie.

O co pytają na szkoleniach
PROBLEM Nasza spółka rozważa wejście do programu współdziałania. Zastanawiamy się jednak, jak on działa w praktyce. Co to oznaczałoby dla nas?
ODPOWIEDŹ Program ma pomóc firmom w zarządzaniu podatkami, aby zmniejszyć ryzyko i jednocześnie móc skoncentrować się na rozwoju biznesu. To całkowicie nowa relacja pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym na podstawie umowy i współpracy. Ministerstwo Finansów, wdrażając program, opiera się na koncepcji systemu podatkowego zaproponowanej przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), tzw. Horizontal Monitoring Compliance.

Współpraca Krajowej Administracji Podatkowej z podatnikami oparta jest tu na trzech filarach, tj. na wzajemnym zaufaniu, zrozumieniu oraz transparentności.

Celem jest zapewnienie poprawnych rozliczeń podatkowych przy jednoczesnym uwzględnieniu indywidualnych potrzeb i oczekiwań kluczowych podatników. To wszystko po to, aby podatnik miał lepsze warunki dla prowadzenia biznesu.

W ramach programu KAS prowadzi indywidualną obsługę firmy dopasowaną do podatnika oraz dostosowuje poziom monitoringu do wdrożonych u podatnika rozwiązań w zakresie nadzoru nad wewnętrznymi procesami, w tym nad kwestiami podatkowymi. Podatnikowi w programie współdziałania przydzielany jest pracownik KAS, który pozostaje z nim w bieżącym kontakcie.

PROBLEM Czym różni się współpraca w ramach programu współdziałania od znanej wszystkim podatnikom kontroli?
ODPOWIEDŹ Nie chodzi o ściślejszą kontrolę czy większą liczbę kontroli. Wręcz przeciwnie.

Program współdziałania – w przeciwieństwie do kontroli – nie stanowi nadzoru bezpośrednio nad podatnikiem, lecz nad mechanizmami wewnętrznymi podatnika, które mają zapewnić prawidłową realizację obowiązków podatkowych. Innymi słowy, podatnik sam przeprowadza kontrolę własnych rozliczeń, a KAS nadzoruje jego mechanizmy kontroli wewnętrznej.

PROBLEM Jesteśmy spółką o profilu produkcyjnym, która jest notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Czy są jakieś ograniczenia, które mogą nas dotyczyć? Do kogo jest skierowany program współdziałania?
ODPOWIEDŹ Do programu współdziałania mogą przystąpić duże podmioty o przychodach rocznych dla celów CIT powyżej 50 mln euro. Są to podmioty o największym potencjale gospodarczym. Program współdziałania jest adresowany do wszystkich dużych podatników, którzy chcą wejść w nową jakość relacji z fiskusem i skorzystać z korzyści programu. Przy czym program nie jest ograniczony do jakichś kategorii podmiotów czy określonego sektora. Wręcz przeciwnie. Podmioty publiczne czy spółki notowane powinny być zainteresowane przystąpieniem do programu współdziałania. Jedną z zachęt może być pozytywny wpływ na wizerunek i postrzeganie tych podmiotów przez inwestorów. Ponadto – z uwagi na zapewniony już obecnie wyższy poziom zgodności, uporządkowany ład korporacyjny i transparentność biznesu – sam proces wejścia do programu może się okazać łatwiejszy dla spółek notowanych na giełdzie.

PROBLEM Jako grupa kapitałowa składająca się z pięciu podmiotów rozważamy przystąpienie do programu współdziałania. Taką decyzję chcemy podjąć, myśląc w perspektywie długofalowej. Jaka będzie więc przyszłość programu współdziałania?
ODPOWIEDŹ Ministerstwo Finansów zapowiada nie tylko kontynuację, lecz wręcz rozszerzenie programu. Pojawiły się zapowiedzi otwarcia go dla grup kapitałowych, a także dla średnich firm. To niewątpliwie krok w dobrym kierunku. Miejmy nadzieję, iż resortowi uda się te ambitne zapowiedzi szybko zrealizować. W kontekście grup kapitałowych przypomnę tylko, że obecnie do programu współdziałania może przystąpić tylko pojedyncza spółka, co jest dość niewygodne i nie jest najbardziej efektywnym rozwiązaniem z punktu widzenia organizacji i funkcjonowania grup kapitałowych. Także rozszerzenie programu na średnie podmioty byłoby dobrym ruchem. Na to potrzeba jednak więcej czasu, gdyż dobór narzędzi może być bardziej wymagający, aby z jednej strony nie zniechęcać podatników, a z drugiej nie dopuszczać do programu nierzetelnych firm.

PROBLEM Jak przystąpić do programu współdziałania? Jak wygląda ten proces? Czy program obejmie wszystkie podatki płacone przez naszą firmę, czy tylko niektóre?
ODPOWIEDŹ Przystąpienie do programu współdziałania jest inicjowane przez podatnika. Na stronach internetowych KAS dostępny jest gotowy wzór wniosku.

Program dotyczy tylko podatków będących we właściwości szefa KAS, a więc z wyłączeniem podatków lokalnych. Podatnik, przystępując do programu, może wskazać zakres podatków nim objętych. Administracja skarbowa zachęca do szerokiego zakresu.

Istotne jest, aby przed złożeniem wniosku przeprowadzić samoocenę ram wewnętrznego nadzoru podatkowego (RWNP), ponieważ jednym z obowiązków podatnika po podpisaniu umowy jest utrzymanie skutecznych i adekwatnych RWNP.

Podczas audytu wstępnego administracja skarbowa zarówno weryfikuje dojrzałość RWNP, jak i sprawdza poprawność dotychczasowych rozliczeń podatkowych. Audyt wstępny obejmuje dwa lata.

Proces przystąpienia do programu jest wymagający dla firm. Zdobyte dotychczas doświadczenia zarówno przez pracowników KAS, jak i doradców podatkowych pomagają usprawnić ten proces. Warto też pamiętać, że firmy, które przystąpiły już do programu, pozytywnie oceniają tę zmianę.

PROBLEM Czy przystąpienie do programu współdziałania jest czasochłonne? Ile trwa ten proces?
ODPOWIEDŹ To zależy od wielu czynników, a przede wszystkim – o czym już wspominałem wcześniej – od stopnia przygotowania podatnika, tzn. od poziomu dojrzałości RWNP oraz podejścia do transparentności wobec KAS. Kluczowa jest też komunikacja pomiędzy spółką a zespołem audytowym. Dlatego istotna jest odpowiednia organizacja procesu, w tym utworzenie zespołu projektowego, a także wyznaczenie osób do komunikacji po stronie spółki, aby usprawnić przekazywanie informacji i dokumentów.

Dotychczasowy średni okres przystąpienia do programu współdziałania trwa od roku do dwóch lat.

PROBLEM Program współdziałania działa od 2020 r. Ile firm dotychczas do niego przystąpiło?
ODPOWIEDŹ W ciągu czterech lat pilotażu do programu przystąpiło 12 spółek. Najnowsza umowa o współdziałanie została zawarta w maju br.

Warto zauważyć, że ok. 4000 firm w Polsce kwalifikuje się do programu współdziałania, jeżeli weźmie się pod uwagę kryterium przychodów. Nasuwa się tu oczywiste pytanie: dlaczego dotychczas w programie uczestniczy tylko 12 spółek? Poprzeczka jest ustawiona wysoko i tak powinno być. Nie jest to wada, lecz przede wszystkim oznaka wyjątkowości programu oraz odpowiedzialnego podejścia do zarządzania podatkami. Program współdziałania jest skierowany do największych firm nie tylko w sensie przychodów, lecz także w rozumieniu poziomu i dojrzałości organizacji, poziomu przestrzegania procedur oraz zarządzania ryzykiem. Można powiedzieć nawet więcej, że każdy biznes, każda organizacja powinny aspirować do takiego poziomu dojrzałości oraz zarządzania podatkami i ryzykiem.

PROBLEM Jakie korzyści dla podatnika wynikają z udziału w programie współdziałania? Czy możliwe korzyści uwzględniają specyfikę podmiotu aplikującego do programu?
ODPOWIEDŹ Zasadniczą korzyścią z programu jest prawidłowe rozliczanie podatków przy jednoczesnym ograniczaniu kontroli. Program pozwala na bieżące rozwiązywanie problemów podatkowych, zasadniczo na wczesnym etapie lub przed ich zaistnieniem.

Program współdziałania nie tylko wspomaga prawidłową realizację obowiązków podatkowych, lecz także przynosi wielowymiarowe i konkretne korzyści w różnych obszarach. Biznes zyskuje pewność, że rozliczenie podatkowe nie zostanie w przyszłości zakwestionowane. Korzyścią niewątpliwą jest m.in. zastąpienie kontroli audytem monitorującym. Ciekawym dla podatników rozwiązaniem jest możliwość zawierania z szefem KAS porozumień podatkowych. Program oferuje podatnikom korzyści finansowe, w szczególności niższe opłaty i odsetki czy ich całkowity brak w niektórych sytuacjach. Istotne jest także ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności karnoskarbowej.

Pełna ocena korzyści wymaga zawsze uwzględnienia aspektów prowadzonej działalności. Umowa o współdziałanie jest wynikiem negocjacji między podatnikiem i szefem KAS, co daje możliwość uwzględnienia specyfiki danej działalności biznesowej.

Korzyści dla biznesu dzielą się na cztery główne kategorie, czyli:

– bezpieczeństwo podatkowe i minimalizacja ryzyka podatkowego,
– korzyści finansowe,
– preferencyjne i indywidualne traktowanie przez KAS,
– wiarygodność i wizerunek firmy, co przekłada się m.in. na realizację społecznej odpowiedzialności biznesu oraz zwiększenie zaufania inwestorów.

Większe bezpieczeństwo podatkowe i minimalizacja ryzyka podatkowego to korzyści najwyraźniej podkreślane przez firmy, które uczestniczyły w ocenie programu współdziałania.

Udział w programie współdziałania przyczynia się w efekcie do optymalnego wykorzystania istniejących ulg i preferencyjnych rozwiązań podatkowych. Zapewnia także lepsze wsparcie w sytuacjach budzących istotne wątpliwości podatkowe. Udział w programie stanowi przesłankę dobrej wiary, jeżeli zdarzenie lub czynności, które skutkują zastosowaniem dodatkowego zobowiązania podatkowego, wystąpiły w okresie trwania umowy o współdziałanie.

Uczestnictwo w programie współdziałania przyczynia się do wzmocnienia pozytywnego wizerunku firmy oraz zwiększenia zaufania wśród inwestorów. Pokazuje, że firma prowadzi sprawy zgodnie z przepisami podatkowymi i dąży do transparentności w działaniu.

PROBLEM Czym dokładnie są ramy wewnętrznego nadzoru podatkowego? Pojęcie to pojawia się coraz częściej. Co powinniśmy na początek wiedzieć o RWNP?
ODPOWIEDŹ Jednym z kluczowych warunków, który podatnik musi spełnić, aby aplikować do programu współdziałania, jest wdrożenie odpowiednich ram wewnętrznego nadzoru podatkowego. Chodzi o zbiór procedur oraz utartych praktyk zapewniających prawidłowe wypełnianie obowiązków podatkowych i kontrolę nad ich realizacją. Powinny być one dostosowane do sytuacji danego podatnika i opierać się m.in. na ocenie ryzyka podatkowego związanego z konkretną działalnością.

Co ważne, RWNP odnoszą się do całej organizacji, a nie tylko do procesów zachodzących w komórce odpowiedzialnej za rozliczenia podatkowe. Wymogi te zostały opisane w wytycznych Ministerstwa Finansów.

Obecnie ministerstwo przygotowuje model oceny dojrzałości RWNP. Ułatwi on dokonywanie samooceny RWNP. Co istotne, model ten może być pomocny dla wszystkich podatników, nie tylko tych zainteresowanych przystąpieniem do programu współdziałania.

PROBLEM Poznaliśmy korzyści, a jakie koszty należy zakładać przy przystąpieniu do programu współdziałania?
ODPOWIEDŹ Pierwsza kwestia to konieczne zaangażowanie pracowników z różnych działów firmy w obsługę audytu wstępnego. To dodatkowe i nieraz długotrwałe obciążenie. Przy czym dobre przygotowanie i zaplanowanie procesu przystąpienia do programu współdziałania niewątpliwie pomagają ograniczyć koszty wejścia do niego. Z pewnością one jednak wystąpią. Proces przystąpienia do programu wymaga także dobrej i skutecznej komunikacji po stronie podatnika. Należy więc zapewnić zasoby i kompetencje w tym obszarze.

Oczywiście mogą wystąpić koszty związane z usprawnieniem RWNP, jeżeli nie są one odpowiednio dojrzałe. Nakłady poczynione na usprawnienie RWNP będą przynosiły profity organizacji w dłuższym czasie.

Należy mówić otwarcie o kosztach. Poziom kosztów przystąpienia do programu zależy od konkretnej firmy, w tym od przyjętych przez nią procedur zapewnienia zgodności. Jeśli procesy te nie są na wystarczająco wysokim poziomie, to firma będzie musiała ponieść wyższe wydatki.

PROBLEM Czy z programu można zrezygnować? A jeżeli tak, to jakie niesie to za sobą konsekwencje?
ODPOWIEDŹ Z programu podatnik może wystąpić w każdym momencie, zarówno przed podpisaniem umowy, jak i w trakcie jej trwania. W takim przypadku istotne informacje zawierające tajemnicę przedsiębiorstwa przekazane do organów KAS są obowiązkowo niszczone.

PROBLEM Czy w innych państwach funkcjonują takie programy jak program współdziałania?
ODPOWIEDŹ Tak, taki model współpracy z organami podatkowymi oparty na koncepcji OECD jest dobrze znany i stosowany na świecie.

Najbardziej rozpowszechniony jest holenderski model programu współpracy. Został on wdrożony w wielu krajach, np. w Belgii, Irlandii, Austrii, we Włoszech, w Chorwacji oraz Korei Południowej. Nieco inne podejście wypracowała Hiszpania, która przyjęła tzw. kodeks dobrego postępowania podatkowego, czy Wielka Brytania, która ma Customer Relationship Management. W USA jest Compliance Assurance Process, a w Australii Annual Compliance Arrangement. ©℗

https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/9549277,program-wspoldzialania-na-czym-polega-jakie-zmiany-dla-podatnikow.html

Rzeczpospolita

 1. Które przychody fundacji rodzinnej są zwolnione z CIT

22 lipca 2024 | Podatki i rachunkowośćp | HuberT Okrasa

Przychody fundacji z tytułu otrzymania majątku likwidacyjnego spółki maltańskiej będą zwolnione z podatku dochodowego. Takie przysporzenie powinno bowiem być traktowane jako przychód fundacji z dozwolonej działalności gospodarczej określonej w ustawie o fundacji rodzinnej.

Tak uznał dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 27 marca 2024 r. (0111-KDIB1-2.4010.71.2024.2.END).

Z wnioskiem o interpretację indywidualną zwrócił się przyszły założyciel i fundator fundacji rodzinnej. Wnioskodawca jest osobą fizyczną ma pełną zdolność do czynności prawnych, jest polskim rezydentem podatkowym, podlega w Polsce opodatkowaniu od całości swoich dochodów. Beneficjentami fundacji będą – poza fundatorem – członkowie jego najbliższej rodziny (żona i dziecko). Wnioskodawca będzie działał na podstawie przepisów ustawy o fundacji rodzinnej.

Planowane jest, aby po wpisaniu fundacji do rejestru fundacji rodzinnych fundacja otrzymała od fundatora mienie w drodze darowizny albo jako mienie wnoszone na powiększenie funduszu założycielskiego. Mienie otrzymane przez fundację będzie obejmowało składniki majątku, których właścicielem jest fundator, w szczególności będą to udziały spółki zagranicznej z siedzibą na Malcie. Spółka ta jest od strony prawnej konstrukcją podobną do polskiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka maltańska jest w kraju swojej siedziby (tj. na Malcie) podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych oraz ma osobowość prawną wg prawa kraju jej siedziby. Docelowo spółka maltańska zostanie zlikwidowana, a wówczas fundacja będzie także uprawniona do otrzymania majątku likwidacyjnego.

W myśl art. 6 ust 1 pkt 25 ustawy o CIT fundacja rodzinna jest podmiotowo zwolniona z CIT. Wyjątkiem są przychody z działalności gospodarczej wykraczającej poza zakres określony w art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej. Zdaniem wnioskodawcy otrzymanie majątku w związku z likwidacją spółki maltańskiej należy traktować jako przychody fundacji z działalności wskazanej w art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy o fundacji rodzinnej. W konsekwencji przychody te będą podlegały zwolnieniu z opodatkowania CIT.

Organ podatkowy potwierdził stanowisko wnioskodawcy. Zdaniem organu takie przysporzenie powinno być traktowane jako przychód fundacji z dozwolonej działalności gospodarczej określonej w ustawie o fundacji rodzinnej, a zatem nie podlega opodatkowaniu CIT.

Hubert Okrasa
konsultant podatkowy w zespole ITS (podatki międzynarodowe) w PwC

Interpretacja ta stanowi ważny punkt odniesienia dla opodatkowania fundacji rodzinnej, zwłaszcza w kontekście otrzymania majątku likwidacyjnego spółki zagranicznej. Ustawa o CIT zwalnia fundacje rodzinne z opodatkowania CIT, co oznacza, że dochody, w tym zyski kapitałowe, osiągane przez fundację nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Wyjątkiem są przychody z działalności gospodarczej wykraczającej poza zakres określony w ustawie o fundacji rodzinnej.

Istotą problemu w omawianej sprawie jest zakres art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy o fundacji rodzinnej, zgodnie z którym fundacja może wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców w zakresie przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach.

Należy podzielić zdanie wnioskodawcy, że otrzymanie majątku likwidacyjnego spółki maltańskiej nie będzie stanowić działalności gospodarczej wykraczającej poza zakres wskazany w ww. przepisie. Otrzymanie majątku w związku z likwidacją podmiotu gospodarczego jest bowiem naturalną konsekwencją przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach.

W związku z tym przychód z tytułu majątku otrzymanego w związku z likwidacją – w tym konkretnym przypadku – spółki maltańskiej ma taki sam charakter jak pasywne dochody osiągane w związku z przystępowaniem i uczestnictwem w spółkach np. dywidendy. W konsekwencji takie przysporzenie należy kwalifikować jako przychód fundacji z działalności wskazanej w art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy o fundacji rodzinnej, ponieważ jest związane z aktywnością fundacji w zakresie działalności inwestycyjnej.

W omawianej interpretacji organ słusznie zauważył, że do zakresu dozwolonej działalności wymienionej w ww. przepisie można zaliczyć uzyskanie przez fundację rodzinną przychodu z tytułu otrzymania majątku w związku z likwidacją spółki zagranicznej (mającej osobowość prawną i funkcjonującej w kraju swojej siedziby jako podatnik podatku dochodowego od osób prawnych). Przychód z tytułu otrzymania majątku likwidacyjnego bezpośrednio wynika bowiem z uczestnictwa fundacji rodzinnej w podmiocie wskazanym w art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy o fundacji rodzinnej.

Omawiana interpretacja znajduje uzasadnienie w aktualnej linii interpretacyjnej dyrektora KIS, w tym w interpretacji z 21 grudnia 2023 r. (0111-KDIB1-2.4010.618.2023.1.MK) oraz w interpretacji z 22 listopada 2023 r. (0111-KDIB2-1.4010.358.2023.2.KK).

https://archiwum.rp.pl/artykul/1518989-Ktore-przychody-fundacji-rodzinnej-sa-zwolnione-z-CIT.html

 2. Rachunkowość fundacji rodzinnej

22 lipca 2024 | Podatki i rachunkowośćp | Beata Krzyżagórska-Żurek

Fundacja rodzinna musi prowadzić ewidencję rachunkową na potrzeby ustalenia wyniku finansowego, a także w celu określenia wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku na podstawie ustawy

W przypadku fundacji rodzinnej w kilku zaledwie przypadkach ewidencja rachunkowa powinna umożliwiać określenie podstawy opodatkowania, a mianowicie w zakresie, w jakim fundacja prowadzi działalność wykraczającą poza zakres dozwolonej działalności gospodarczej oraz w przypadkach:

∑ oddania do korzystania przedsiębiorstwa lub jego składników majątkowych fundatorowi, beneficjentom lub podmiotom powiązanym,

∑ przekazania beneficjentom świadczenia (w tym świadczenia będącego tzw. ukrytym zyskiem) lub mienia w związku z rozwiązaniem fundacji,

∑ podatku od przychodów z budynków.

Indywidualny zaprojektowany system
Każda fundacja rodzinna rozpoczynająca działalność powinna zaprojektować system rachunkowości w sposób odpowiadający specyfice tej osoby prawnej oraz adekwatny do konkretnych potrzeb danej fundacji. Należy wziąć pod uwagę to, że podstawowym celem fundacji rodzinnej nie jest prowadzenie działalności gospodarczej, ale zachowanie integralności majątku, w który została wyposażona, zarządzanie nim i realizacja świadczeń na rzecz beneficjentów. Ważne są także konkretne cele danej fundacji rodzinnej zdefiniowane przez fundatora na etapie jej tworzenia, którymi niekoniecznie muszą być wyłącznie cele prywatne, a ponadto rozmiary samej fundacji, liczba beneficjentów, rodzaj i rozmiary prowadzonej działalności lub działalności gospodarczej.

Wynikające z prawa bilansowego zasady rachunkowości zawierają szereg norm o charakterze bezwzględnie obowiązującym, obok których funkcjonują unormowania fakultatywne, których stosowanie w określony sposób pozostawione jest uznaniu danej jednostki. W przypadku fundacji rodzinnej istotne jest to, aby spośród rozwiązań fakultatywnych wybierać takie, które będą najbardziej użyteczne i będą umożliwiały uzyskanie przez jej interesariuszy informacji o sytuacji majątkowej i finansowej fundacji rodzinnej. Informacje te mają umożliwić podejmowanie określonych decyzji przez fundatora oraz organy fundacji, a także prawidłowe wykonywanie czynności kontrolnych, obowiązków sprawozdawczych i w końcu także podatkowych. Odpowiedni dobór reguł, metod i praktyk w fundacji, przy rezygnacji z tych, które odnoszą się do zdarzeń, jakie w ogóle w niej nie wystąpią bądź nie wystąpią w przewidywalnej przyszłości, będzie służyć zapewnieniu dostarczenia prawdziwej, rzetelnej, spójnej i przejrzystej informacji o stanie fundacji rodzinnej. Tym zasadom powinno być podporządkowane tworzenie polityki rachunkowości oraz zakładowego planu kont.

Interesariusz informacji
Interesariuszami informacji o fundacji rodzinnej będą przede wszystkim:

∑ fundator (fundatorzy),

∑ beneficjenci fundacji rodzinnej,

∑ osoby uprawnione do zachowku (nawet jeżeli nie są beneficjentami),

∑ wierzyciele fundacji, w tym także wierzyciele fundatora, wobec których fundacja odpowiada solidarnie lub subsydiarnie z nim, a także

∑ organy fundacji rodzin- nej.

Podstawowe dokumenty
Z tych właśnie względów podstawowe dla określenia zasad rachunkowości dokumenty, jakimi są polityka rachunkowości oraz zakładowy plan kont, powinny powstać w ścisłej współpracy pomiędzy fundatorem (fundatorami), organami fundacji, w tym przede wszystkim jej zarządem oraz osobami odpowiedzialnymi za usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych. W przypadku zakładowego planu kont możliwe jest stosowanie ZPK określonego wydawnictwa, ale możliwe jest także stworzenie własnego planu kont uwzględniającego specyficzne cele fundacji rodzinnej.

Podstawowymi dokumentami związanymi z rachunkowością fundacji rodzinnej są na pewno:

∑ akt założycielski (lub testament, jeżeli fundacja została powołana w testamencie),

∑ statut,

∑ spis mienia,

∑ lista beneficjentów oraz

∑ strategia inwestycyjna.

Dwa pierwsze z wymienionych dokumentów tworzą podstawy ładu rodzinnego, a zatem ich wpływ na ukształtowanie polityki rachunkowości jest oczywisty. Spis mienia jest z kolei dokumentem, w którym katalogowane są wszystkie prawa majątkowe (składniki majątkowe) wniesione do fundacji rodzinnej przez fundatora albo inne osoby. Podstawową funkcją spisu mienia jest ustalenie proporcji mienia, która wprost wyznacza zakres opodatkowania beneficjentów fundacji rodzinnej podatkiem dochodowym. O ile bowiem zwolnienie z opodatkowania lub właściwa stawka podatkowa są pochodną osobistego stosunku beneficjenta do danego fundatora, o tyle będą one miały zastosowanie jedynie do tej części przyznanego świadczenia, która wynika z tej proporcji.

Spis mienia sporządzony przez fundatora przy tworzeniu fundacji podlega okresowym aktualizacjom. Ustawa o fundacji rodzinnej nie narzuca częstotliwości, z jaką należy dokonywać aktualizacji. Powinno to jednak mieć miejsce co najmniej na dzień bilansowy roku obrotowego, a ponadto każdorazowo po zdarzeniu, które skutkuje zmianą wartości danego składnika majątkowego (w efekcie zniszczenia lub zużycia innego składnika majątku skutkującego utratą jego wartości lub jego remontem czy modernizacją, skutkujących jej wzrostem), a także po wniesieniu jakiegokolwiek nowego składnika majątku do fundacji rodzinnej. Istotne jest także ustalenie jednolitych metod wyceny rynkowej wartości składników mienia objętych spisem.

Jeżeli zasady aktualizacji spisu mienia nie zostaną uregulowane wprost w statucie fundacji, to powinno to nastąpić w polityce rachunkowości. Biorąc bowiem pod uwagę to, że wszystkie przyznawane beneficjentom świadczenia są w fundacji rodzinnej odnoszone w ciężar wyniku finansowego, to właśnie spis mienia będzie jednym z dokumentów decydujących o prawidłowym określeniu wyniku finansowego fundacji, a także o wykonaniu obowiązków podatkowych.

Z punktu widzenia rachunkowości fundacji rodzinnej kolejnym ważnym narzędziem jest strategia inwestycyjna. Przyjęcie określonych zasad takiej strategii, czy to w statucie, czy też w osobnym dokumencie, nie jest wymogiem ustawowym, ale dobrą praktyką. Zdefiniowanie oraz przestrzeganie określonych zasad inwestowania – dopuszczalnych kategorii lokat, zasad ich dywersyfikacji czy horyzontu inwestycyjnego – jest ważnym elementem majątkowego bezpieczeństwa fundacji. Pozwala on także zrekonstruować – na potrzeby ewidencji rachunkowej – cel, w jakim dany składnik mienia (aktywo) został nabyty przez fundację.

Przykład

Zamiar zbycia nabytych udziałów spółki z o.o. przed upływem 12 miesięcy od dnia bilansowego lub daty nabycia, będzie skutkował zakwalifikowaniem tej akwizycji w księgach rachunkowych jako inwestycji krótkoterminowej (konta zespołu 0).

Wniesienie natomiast udziałów firmy rodzinnej do fundacji – w braku innych przesłanek – będzie ewidencjonowane jako inwestycja długoterminowa (na kontach zespołu 1).

Moment otwarcia ksiąg rachunkowych
Z punktu widzenia obowiązków rachunkowych istotny jest moment otwarcia ksiąg rachunkowych fundacji rodzinnej. Zgodnie z przepisami prawa bilansowego księgi rachunkowe otwiera się na dzień rozpoczęcia działalności, którym jest dzień pierwszego zdarzenia wywołującego skutki o charakterze majątkowym lub finansowym w ciągu 15 dni od dnia tego zdarzenia. W przypadku fundacji utworzonej aktem założycielskim wniesienie mienia na pokrycie funduszu założycielskiego powinno nastąpić przed złożeniem wniosku o rejestrację fundacji rodzinnej. W przypadku tak utworzonej fundacji rozstrzygający dla momentu otwarcia ksiąg rachunkowych nie będzie zatem moment wpisu fundacji do rejestru fundacji rodzinnych, ale przeprowadzenie pierwszej operacji gospodarczej wpływającej na stan aktywów i pasywów lub przychodów i kosztów, a zatem wniesienie przez fundatora mienia na pokrycie funduszu założycielskiego.

Wpłaty na fundusz założycielski
Istotny jest sposób zaksięgowania wpłat na fundusz założycielski. Wniesienie mienia na pokrycie funduszu założycielskiego jest czynnością dokonywaną przy ustanowieniu fundacji rodzinnej. Wbrew poglądom wypowiadanym nieraz w przestrzeni publicznej, jest to czynność jednorazowa, a wszelkie analogie do kapitału zakładowego w spółkach kapitałowych, w tym w szczególności możliwości jego podwyższania poprzez wnoszenie nowych wkładów na jego pokrycie, są nieuprawnione. Mienie wnoszone na pokrycie funduszu założycielskiego fundacji rodzinnej w organizacji zaksięgujemy na odpowiednich kontach właściwych dla rodzaju wnoszonego składnika mienia (dla przykładu: strona Wn konta zespołu 0 lub 1: Środki trwałe, Wartości niematerialne i prawne, Inwestycje długoterminowe, Rachunek bankowy (środki pieniężne)), zaś po stronie Ma konto zespołu 2 Pozostałe rozrachunki (imienne konto fundatora). Z chwilą rejestracji fundacji rodzinnej ujęcie w księgach pokrycia funduszu założycielskiego będzie następujące: po stronie Wn konto zespołu 2 Pozostałe rozrachunki (imienne konto fundatora), po stronie Ma konto zespołu 8 Fundusz założycielski (podstawowy), a w przypadku gdy intencją fundatora jest ,aby tylko część wnoszonego mienia pokrywała fundusz założycielski, wówczas także: po stronie Ma konto zespołu 8 Fundusz zapasowy.

Odmiennie będzie wyglądało ujęcie w księgach wniesienia tych samych składników mienia, ale nie w intencji pokrycia funduszu założycielskiego, ale w drodze darowizny. Darowizn pochodzących od fundatora nie księgujemy na kontach zespołu 8 Kapitał własny, fundusze i wynik finansowy, ale na kontach zespołu 7 Pozostałe przychody operacyjne.

Wypłaty świadczeń do beneficjentów
Z kolei wypłata świadczeń do beneficjenta powinna być ujmowana po stronie Ma na koncie zespołu 2 Pozostałe rozrachunki oraz po stronie Wn na koncie zespołu 8 Obciążenia wyniku finansowego. Rozliczenie CIT fundacji rodzinnej należy ująć po stronie Wn na koncie zespołu 8 Obciążenia wyniku finansowego (CIT od wypłaconego świadczenia), po stronie Ma na koncie zespołu 2 Pozostałe rozrachunki (CIT od wypłaconego świadczenia), zaś rozliczenie PIT u beneficjenta z innej aniżeli zerowa grupy podatkowej po stronie Wn na koncie zespołu 2 Pozostałe rozrachunki (imienne konto beneficjenta) oraz po stronie Ma na koncie zespołu 2 Rozrachunki publicznoprawne (PIT od wypłaconego świadczenia). W przypadku wypłaty świadczeń do beneficjentów z grupy zerowej nie będzie żadnych księgowań z tytułu rozliczenia PIT.

Obowiązki sprawozdawcze
Ustawa o rachunkowości nie przewiduje żadnych odrębności w zakresie sporządzania sprawozdań finansowych w odniesieniu do fundacji rodzinnej, co oznacza, że sporządza ona sprawozdania według załącznika 1, załącznika 4 (jednostki makro) lub załącznika 5 (jednostki małe) do tej ustawy. Sporządzenie uproszczonego sprawozdania finansowego będzie jednak możliwe, jeżeli fundacja spełnia przesłanki uznania za jednostkę małą lub jednostkę mikro, a ponadto jeżeli zgromadzenie beneficjentów, jako organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe, podejmie uchwałę w tym zakresie.

Fundacja rodzinna jest zobowiązana do przygotowania sprawozdania finansowego i sprawozdania z działalności do końca trzeciego miesiąca po dniu bilansowym oraz do jego zatwierdzenia do końca szóstego miesiąca po dniu bilansowym. Sprawozdanie fundacji rodzinnej podlega badaniu na ogólnych zasadach wynikających z prawa bilansowego. Zatwierdzone sprawozdanie finansowe jest składane do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim (formularz RFR-Z30). Fundacja rodzinna prowadząca działalność gospodarczą, której sprawozdanie jest objęte obowiązkiem badania, jest ponadto zobowiązana do przekazania Szefowi KAS sprawozdania finansowego wraz ze sprawozdaniem z badania. W takim przypadku sprawozdanie musi być sporządzone w formacie xml. W pozostałych przypadkach sprawozdanie finansowe fundacji rodzinnej powinno być sporządzone w formie elektronicznej oraz opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

Fundacja rodzinna składa deklarację CIT-8FR. Niestety złożenie tej deklaracji nie umożliwia rozliczenia podatku od przychodów z budynków oraz przychodów z oddania do korzystania podmiotom powiązanym składników mienia fundacji. W zakresie działalności wykraczającej poza dozwoloną działalność gospodarczą fundacja składa także informację CIT/F jako załącznik do deklaracji CIT-8.

Autorka jest adwokatem, partnerem zarządzającym kancelarii Krzyżagórska Łoboda i Partnerzy sp. k.

Podstawa prawna:

∑ art. 1 ust. 1 i ust. 3 pkt 3, art. 9 oraz art. 27 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 2805 ze zm.)

∑ art. 2 ust. 1 pkt 1, art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. h, ust. 1a, 1b, 1c i 1d, art. 3, art. 4 ust. 3 oraz art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 3023 r., poz. 120 ze zm.)

∑ art. 17, art. 21, art. 27-29 oraz art. 114 ust. 4 ustawy z 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz.U. z 2023 r., poz. 326 ze zm.)

https://archiwum.rp.pl/artykul/1518993-Rachunkowosc-fundacji-rodzinnej.html

 3. Biznes w specjalnej strefie ekonomicznej bez podatku

24 lipca 2024 | Administracja – Orzecznictwo | Arkadiusz Turczyn

Aby korzystać ze zwolnienia z podatku, przedsiębiorca musi prowadzić działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej i w ramach uzyskanego zezwolenia. Czy w razie cofnięcia zezwolenia na działalność w takiej strefie musi zapłacić podatek za cały okres korzystania z ulgi?

Jak przypomniał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 22 lutego 2018 r. (II FSK 181/16), ustawą z 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (tekst jedn. DzU z 2023 r., poz. 1604; dalej: u.s.s.e.) ustawodawca objął zasady i tryb ustanawiania specjalnych stref ekonomicznych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzania takimi strefami oraz szczególne zasady i warunki prowadzenia działalności gospodarczej w tych strefach.

Z kolei ustawodawca dążył do regulacji zwolnień podatkowych związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną w specjalnych strefach ekonomicznych w ustawach regulujących podatki dochodowe, natomiast w u.s.s.e. jedynie wskazano na możliwość skorzystania ze zwolnienia podatkowego (orzecznictwo NSA dostępne pod adresem https://orzeczenia.nsa.gov.pl/cbo/query). NSA nadmienił też, iż przyjęta w u.s.s.e. możliwość wyodrębnienia określonego terenu Rzeczypospolitej Polskiej dla prowadzenia działalności gospodarczej nakierowana jest wyłącznie na przyspieszenie rozwoju gospodarczego tej części kraju i realizowanie określonych ustawą celów; jednym z nich jest tworzenie nowych miejsc pracy.

Elementy zezwolenia
Podjęcie działalności gospodarczej na terenie takiej strefy i korzystanie z pomocy publicznej przewidzianej rozporządzeniem Rady Ministrów ustanawiającym strefę następuje na podstawie udzielonego zezwolenia. Określa się nim zatrudnienie przez przedsiębiorcę przy prowadzeniu działalności gospodarczej na terenie strefy przez wyznaczony czas określonej liczby pracowników oraz dokonanie przez niego inwestycji określonej wartości.

Określony w zezwoleniu obligatoryjny warunek zatrudnienia stanowi w każdym przypadku wydanego zezwolenia realizację ustawowego celu ustanowienia specjalnej strefy ekonomicznej. Akcentując to zagadnienie, stwierdzono, iż z tego względu zmiana zezwolenia w tej części przez ograniczenie zatrudnienia nie była w ogóle dopuszczalna do 4 sierpnia 2008 r., a od tej daty możliwość zmiany nie mogła przekroczyć 20 proc. poziomu zatrudnienia określonego w zezwoleniu.

Ustawodawca, przewidując możliwość tworzenia specjalnych stref ekonomicznych, określił w art. 3 u.s.s.e. priorytetowe założenia dla każdej działalności gospodarczej prowadzonej w takich strefach, a służące nadrzędnemu celowi u.s.s.e., jakim jest przyspieszenie rozwoju gospodarczego części terytorium kraju.

Przyjęcie jako jednego z podstawowych założeń działania mającego na celu tworzenie nowych miejsc pracy przekłada się na podstawowy – ujęty w art. 16 ust. 2 pkt 1 u.s.s.e. – warunek zatrudnienia przez przedsiębiorcę określonej liczby osób przez określony czas, co ściśle współgra z art. 19 ust. 4 u.s.s.e. i zakazem zmiany zezwolenia przez obniżenie przyjętego poziomu zatrudnienia. Norma ta jest też jasna, celowa i zrozumiała z perspektywy zachęt ekonomicznych, jakie ustawodawca przewiduje dla podejmujących działalność w specjalnych strefach ekonomicznych (wyrok NSA z 22 czerwca 2012 r., II GSK 873/11).

Zakres zwolnienia podatkowego
Zasadniczą treścią zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej jest – obok wskazania rodzajów działalności gospodarczej, które będzie na terenie strefy prowadzić przedsiębiorca – określenie rozmiarów koniecznych inwestycji oraz zatrudnienia, jakie muszą być zrealizowane celem skorzystania z pomocy publicznej w postaci zwolnienia podatkowego.

Określenie w zezwoleniu tych parametrów nie wyznacza ani konkretnych kosztów uzyskania przychodów, ani samych przychodów, a w konsekwencji także dochodu, który będzie jedynie następstwem zrealizowania ściśle określonych warunków zezwolenia. Przychody i koszty podatkowe przedsiębiorcy strefowego ustalane są na ogólnych zasadach określonych w ustawie podatkowej, zaś zwolnienie podatkowe dotyczy wyłącznie dochodu powstałego na skutek prowadzenia działalności gospodarczej na terenie strefy (do wysokości limitu), a nie dochodu powstałego na skutek wdrożenia inwestycji czy zatrudnienia pracowników określonych w pojedynczym zezwoleniu (wyrok NSA z 14 sierpnia 2018 r., II FSK 2234/16).

Omawiając zakres zwolnienia podatkowego, w judykaturze przyjęto, że zwolnieniem z podatku dochodowego może zostać objęty dochód ustalony łącznie z całej działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie wszystkich posiadanych przez dany podmiot zezwoleń aż do wysokości ograniczeń wynikających z tych zezwoleń i bez konieczności przyporządkowywania poszczególnych limitów pomocy publicznej do poszczególnych inwestycji określonych w kolejno wydawanych zezwoleniach na podstawie art. 16 u.s.s.e. Podkreślono również przedmiotowy charakter zwolnienia, który odnosi się wyłącznie do dochodów uzyskanych z określonego źródła – czyli działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia – zaznaczając, iż istotne jest wyłącznie to, aby działalność prowadzona była w określonym miejscu (na terenie specjalnej strefy ekonomicznej) i w ramach uzyskanego zezwolenia. Dodano, że z przepisów podatkowych nie wynika, aby na podstawie danego zezwolenia wolny od podatku był tylko dochód z działalności gospodarczej osiągnięty z inwestycji zrealizowanej na podstawie tego zezwolenia (wyrok NSA z 13 grudnia 2019 r., II FSK 300/18).

Naczelny Sąd Administracyjny na względzie miał również regulacje konstytucyjne, nadmieniając, że w stosunku do zwolnień podatkowych wynikająca z art. 217 Konstytucji RP wyłączność ustawowa ogranicza się do elementu kategorii podmiotów (wyrok NSA z 1 kwietnia 2010 r., II FSK 1919/08).

Okres objęty zezwoleniem
Zainteresowaniem orzecznictwa został również objęty problem okresu zezwolenia. W tym zakresie nadmieniono m.in., że odejście prawa ustawodawczego od reguły udzielania zezwoleń na prowadzenie działalności w specjalnych strefach ekonomicznych na czas oznaczony z jednoczesnym wprowadzeniem zasady, iż zezwolenie wygasa z upływem okresu, na jaki została ustanowiona specjalna strefa ekonomiczna, oznacza, że powiązanie okresu obowiązywania zezwolenia z okresem działania strefy należy odróżnić od uprawnienia organu do udzielenia zezwoleń na czas oznaczony. Brak było z kolei podstawy do określenia w zezwoleniu na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej terminu końcowego obowiązywania tego zezwolenia (wyrok NSA z 15 listopada 2017 r., II GSK 1307/17, z odwołaniem się do wyroku NSA z 9 września 2014 r., II GSK 939/13).

W odniesieniu do tego zagadnienia rozważano również nieważność zezwoleń strefowych, przyjmując, że brak jest podstaw prawnych do stwierdzenia ich nieważności w zakresie terminu ich obowiązywania. Wspomniano, iż zmieniające się przepisy dotyczące działalności specjalnych stref ekonomicznych nie zawierały regulacji, które określałyby nowe warunki co do terminu obowiązywania wydanych wcześniej zezwoleń i nie dokonano zmian generalnych w wydanych dotychczas zezwoleniach. Zezwolenia te miały formę prawną decyzji administracyjnych, więc były aktami administracyjnymi, które jednostronnie działaniem właściwego organu załatwiały sprawę indywidualną.

Ewentualne wnioskowanie o zmianę warunków pozostawiono podmiotom zainteresowanym prowadzącym działalność gospodarczą w tych strefach, w tym odnoszących się do czasu obowiązywania zezwoleń. Uzyskanie przez przedsiębiorcę konwersji zezwolenia nie uniemożliwia składania przez „starych” przedsiębiorców innych wniosków o zmianę zezwolenia, brak jest podstaw do ograniczenia zakresu pomocy publicznej przedsiębiorców, którzy rozpoczęli prowadzenie działalności na terenie specjalnych stref przed 1 stycznia 2001 r., przez wykluczenie możliwości zmiany czasowego ograniczenia prowadzenia tej działalności, określonego w zezwoleniu.

Prowadzi to w konsekwencji do wniosku, że okres obowiązywania zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej stanowi integralną część rozstrzygnięcia zawartego w zezwoleniu i podlega zmianie na zasadach ogólnych, zatem w postępowaniu zwyczajnym, w trybie przewidzianym dla wniosku o zmianę zezwolenia, o którym mowa w u.s.s.e. (wyrok NSA z 3 października 2023 r., II GSK 839/20, wraz z liczną judykaturą powołaną w jego uzasadnieniu, w szczególności wyroki NSA z 22 czerwca 2012 r., II GSK 873/11; z 14 lutego 2017 r., II GSK 3851/16; z 8 czerwca 2018 r., II GSK 2238/16, ponadto zob. wyrok NSA z 1 czerwca 2021 r., II GSK 1322/18).

Wzruszanie decyzji ostatecznych
Uwadze judykatury nie uszedł art. 19 u.s.s.e. regulujący wygaśnięcie, cofnięcie i ograniczenie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej. Wskazując na jego szczególny charakter, dostrzeżono, że jeśli obowiązuje przepis szczególny, który dopuszcza zmianę zezwolenia strefowego (innymi słowy zmianę ostatecznej decyzji uprawniającej do prowadzenia działalności gospodarczej w specjalnej strefie ekonomicznej) w innych przypadkach oraz w innym trybie niż przewidziany w k.p.a. – czyli w przypadkach oraz na zasadach określonych tą regulacją szczególną, tj. regulacją, która w zakresie odnoszącym się do zmiany zezwolenia strefowego ma charakter odrębny i autonomiczny w relacji do przepisów k.p.a. – to wobec treści oraz funkcji art. 163 k.p.a. (dotyczącego wzruszenia decyzji na podstawie przepisów szczególnych) za uzasadniony należy uznać wniosek, iż przepis ten potwierdza istnienie równoległych nadzwyczajnych trybów weryfikacji (wzruszania) decyzji ostatecznych, a mianowicie trybów szczególnych uregulowanych w k.p.a. oraz trybów szczególnych określonych w przepisach szczególnych (wyrok NSA z 18 maja 2023 r., II GSK 456/20, zob. także orzecznictwo powołane w jego uzasadnieniu, a także np. wyrok NSA z 20 kwietnia 2023 r., II GSK 1/20).

Cofnięcie zezwolenia
Uznano również, że zaprzestanie działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej czy rażące uchybienie warunkom określonym w zezwoleniu nie powoduje samo przez się konieczności wydania obligatoryjnej decyzji o cofnięciu zezwolenia. Nawiązując do art. 7 k.p.a., zgodnie z którym w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli, podniesiono, że wynikający z art. 7 k.p.a. wymóg wyważenia przy załatwianiu sprawy interesu społecznego i słusznego interesu obywatela odnosi się także do opinii w przedmiocie cofnięcia omawianego zezwolenia, gdyż ona także stanowi istotny materiał dowodowy na etapie podjęcia decyzji w przedmiocie cofnięcia zezwolenia (wyrok NSA z 13 grudnia 2016 r., II GSK 1375/15).

Przyjęto poza tym, że decyzja stwierdzająca wygaśnięcie decyzji udzielającej zezwolenie na prowadzenie działalności w specjalnej strefie ekonomicznej ma charakter aktu deklaratoryjnego i wywołuje skutki prawne ex tunc od dnia, w którym powstały przesłanki wygaśnięcia decyzji (wyrok NSA z 19 grudnia 2012 r., II FSK 86/12).

Od kiedy należny podatek
Omawiając obowiązek zapłaty podatku, zaznaczono, że cofnięcie zezwolenia na działalność w specjalnej strefie ekonomicznej rodzi skutek w postaci obowiązku zapłaty podatku za cały okres korzystania ze zwolnienia podatkowego. Takiego skutku nie rodzi natomiast wygaśnięcie zezwolenia z powodu wniosku przedsiębiorcy; podatnik nie jest wówczas zobowiązany do zapłaty podatku za okres korzystania ze zwolnienia podatkowego (wyrok NSA z 17 grudnia 2014 r., II FSK 2938/12).

Wniosek o zmianę zezwolenia
Z kolei złożenie przez przedsiębiorcę wniosku o zmianę zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej obliguje właściwy organ do ustalenia najpierw, zmiany którego z elementów zezwolenia domaga się wnioskujący, a następnie zbadania, z zachowaniem zasad rzetelnej procedury, czy zachodzą ustawowe przesłanki umożliwiające pozytywne rozpoznanie żądania (wyrok NSA z 16 października 2008 r., II GSK 377/08).

Autor jest radcą prawnym, wykładowcą na Uczelni Łazarskiego w Warszawie

https://archiwum.rp.pl/artykul/1519238-Biznes-w-specjalnej-strefie-ekonomicznej-bez-podatku.html

 4. Poza wyjątkami następca korzysta z wcześniejszych przywilejów

24 lipca 2024 | Administracja – Orzecznictwo | Robert Krasnodębski

Sukcesja podatkowa ma co do zasady charakter uniwersalny, tj. nabywca wstępuje w ogół praw i obowiązków podatkowych poprzednika.

Zagadnienia związane z sukcesją podatkową przy czynnościach restrukturyzacyjnych spółek prawa handlowego – zarówno tych posiadających osobowość prawną, jak i pozostałych – od lat budzą spory interpretacyjne. Jednym z ich głównych źródeł jest to, że ustawodawca podatkowy odrzucił zasady kontynuacji i sukcesji prawnej ujęte w dość rozbudowanych regulacjach k.s.h. I dla uregulowania przejścia na następcę praw i obowiązków podatkowych zdecydował się na wprowadzenie autonomicznych regulacji w ordynacji podatkowej.

Do tego normy zawarte w ordynacji podatkowej dotyczące sukcesji nie mają charakteru kompleksowego. A to przy dużej różnorodności praw i obowiązków podatkowych pozostawia szerokie pole dla powstawania kontrowersji. Problem ten dotyczy także sukcesji w zakresie indywidualnych interpretacji podatkowych.

Temat ten nie jest jednak nowy, był już przedmiotem kilku orzeczeń NSA. Główną osią sporu między podatnikami a organami podatkowymi była kwestia tego, czy interpretacja indywidualna otrzymana przez spółkę, która dotyczyła przyszłego, niezaistniałego przed czynnością restrukturyzacyjną, stanu faktycznego podlega sukcesji np. przy podziale spółki, czy też prawo to powstaje dopiero z chwilą ziszczenia się stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o interpretację.

W komentowanym wyroku WSA przychylił się do dominującego obecnie poglądu, że sukcesji podlegają wszelkie prawa, które wynikają z interpretacji indywidualnych, a nie tylko te, które zostały zrealizowane przez poprzednika, tj. spółkę dzieloną. Aczkolwiek pogląd ten uznać należy za trafny, to już sama argumentacja odwołująca się głównie do językowej wykładni słowa „wszelkie” wykorzystanego przez ustawodawcę w treści art. 93c ordynacji podatkowej budzi niedosyt.

Nie ma bowiem żadnych wątpliwości, że sukcesja regulowana ordynacją podatkową ma charakter uniwersalny. To znaczy nabywca wstępuje w ogół praw i obowiązków podatkowych poprzednika, chyba że któreś z nich są wprost z takiego przejścia wyłączone w ustawie.

Termin „wszelki” nie ma tu samodzielnego znaczenia i nie stanowi decydującego argumentu. Podobnie jak podkreślony bardzo mocno w uzasadnieniu wyroku prymat wykładni językowej nad innymi metodami odkodowywania tekstu ustaw podatkowych.

Dlatego wydaje się, że w komentowanym orzeczeniu zabrakło jednak głębszej refleksji nad istotą i momentem powstania uprawnień wynikających z faktu otrzymania przez wnioskodawcę pozytywnej indywidualnej interpretacji prawa podatkowego.

–oprac. olat

Autor jest radcą prawnym, doradcą podatkowym

https://archiwum.rp.pl/artykul/1519237-Poza-wyjatkami-nastepca-korzysta-z-wczesniejszych-przywilejow.html

 5. Pośrednik handlowy w Ukrainie – aspekty podatkowe

22 lipca 2024 | Podatki i rachunkowośćp | Tetiana Startseva Weronika Sydow

Wejście na rynek ukraiński może być realizowane w różnych formach. Jedną z nich jest pośrednictwo handlowe. Ta forma jest często stosowana, ponieważ nie wymaga znaczących nakładów.

Istota pośrednictwa handlowego polega na tym, że polski podmiot (np. producent lub sprzedawca towarów) współpracuje na podstawie odpowiedniej umowy z ukraińskim podmiotem (przedstawiciel / pośrednik / agent), który na terytorium Ukrainy wykonuje określone działania handlowe w interesie polskiego przedsiębiorcy. Mogą to być działania takie jak poszukiwanie klientów, nawiązywanie relacji z klientami, uzgadnianie warunków współpracy, zawieranie umów sprzedaży towarów w imieniu polskiego podmiotu itp. Zakres czynności, na które umówią się polski przedsiębiorca i agent z Ukrainy, może być zróżnicowany.

W zamian za wykonywanie tych działań agentowi przysługuje określone wynagrodzenie. Może ono być stałe, uzależnione od różnych wskaźników współpracy (np. od liczby nowych klientów czy wartości zawartych umów) lub prowizyjne.

Na pierwszy rzut oka wszystko wydaje się jasne. Jednak aspekty podatkowe polsko-ukraińskiej współpracy w formie pośrednictwa handlowego mogą budzić wątpliwości. W niniejszym materiale postaramy się wyjaśnić niektóre z nich z punktu widzenia polskiego przedsiębiorcy.

VAT w Ukrainie
Jedno z pytań, które może pojawić się u polskiego przedsiębiorcy, związane jest z opodatkowaniem VAT wynagrodzenia agenta w Ukrainie. W szczególności chodzi o to, czy opodatkowanie VAT w Ukrainie (ukr. – податок на додану вартість, ukr. skrót – ПДВ) wpłynie na obowiązki polskiego przedsiębiorcy dotyczące VAT w Polsce.

Po pierwsze, zwróćmy uwagę, że agent nie zawsze będzie ukraińskim podatnikiem VAT. To zależy m.in. od wybranej formy prowadzenia działalności gospodarczej w Ukrainie.

Przykład

Agent, który prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą (ukr. – фізична особа підприємець, ukr. skrót – ФОП), może wybrać trzecią grupę uproszczonego systemu opodatkowania i płacić jednolity podatek w wysokości 5 proc. od dochodu, bez konieczności płacenia VAT.

Po drugie, nie każda transakcja przeprowadzona przez ukraiński podmiot podlega opodatkowaniu VAT w Ukrainie.

Przykład

W Ukrainie opodatkowaniu VAT podlegają usługi świadczone przez podatnika VAT, jeśli miejscem ich świadczenia jest terytorium Ukrainy. Zgodnie z przepisami kodeksu podatkowego Ukrainy miejscem świadczenia usług jest zasadniczo miejsce rejestracji dostawcy (tj. w naszym przypadku Ukraina). Opodatkowanie VAT jest przeniesione do miejsca odbiorcy świadczenia tylko dla określonych usług, m.in. reklamy, usług doradczych czy technicznych. Dlatego aby ustalić, czy usługi ukraińskiego agenta będą podlegały opodatkowaniu VAT w Ukrainie, należy dokładnie określić charakter i zakres jego usług.

Polskie rozliczenia VAT
Jeżeli przedstawiciel handlowy z Ukrainy:

∑ jest podatnikiem VAT,

∑ nie ma siedziby działalności oraz stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski oraz,

∑ nie jest zarejestrowany dla celów VAT w Polsce

to dochodzi po stronie polskiego przedsiębiorcy do importu usług.

Niemniej jednak, nawet jeżeli agent z Ukrainy nie jest podatnikiem VAT w swoim kraju, to jeżeli prowadzi on działalność gospodarczą, to powinien być traktowany na gruncie polskich przepisów jako podatnik VAT. Zgodnie bowiem z polskimi przepisami podatnikiem VAT są osoby wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza to podejmowanie czynności w sposób ciągły dla celów zarobkowych. W praktyce ukraiński przedstawiciel handlowy co do zasady będzie więc prowadził działalność gospodarczą.

Polski podmiot powinien w opisywanej sytuacji rozpoznać import usług spoza UE i rozliczyć VAT należny od transakcji, od całej kwoty wypłaconego wynagrodzenia, na zasadzie odwrotnego obciążenia. VAT należny powinien być wykazany w miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Jednocześnie przedsiębiorca będzie miał prawo do odliczenia VAT naliczonego w tym samym okresie rozliczeniowym.

Obowiązek podatkowy dla importu usług powstaje na zasadach ogólnych, tj. zasadniczo z chwilą wykonania usługi lub ostatniego dnia danego okresu rozliczeniowego (jeżeli usługi świadczone są w następujących po sobie okresach rozliczeniowych, za które wprowadzono płatność).

Jeżeli przedstawiciel handlowy wystawi fakturę lub inny dokument w walucie obcej, to wyrażone w niej kwoty należy przeliczyć na złote po średnim kursie NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego.

Warto zaznaczyć, że w przypadku braku faktury lub innego dokumentu od agenta nadal należy wykazać import usług w momencie wykonania usługi.

Koszt podatkowy
Polski podmiot ma prawo do rozpoznania wynagrodzenia dla przedstawiciela handlowego w kosztach na zasadach ogólnych, zgodnie z regułą, iż kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wprost wymienionych w ustawie o CIT.

Aby uznać wydatek za koszt uzyskania przychodów rekomendujemy zatem, aby posiadać pisemną umowę z przedstawicielem i gromadzić dowody potwierdzające wykony- wanie przez niego usług (np. faktury, rachunki, raporty).

Wynagrodzenie dla przedstawiciela handlowego należy potraktować jako koszt pośrednio związany z przychodami, który co do zasady należy rozpoznać w dacie ujęcia wydatku w księgach rachunkowych (z wyjątkiem kosztów ujętych jako rezerwy lub bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów).

Warto pamiętać, że koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Zwracamy uwagę, że kosztem nie są wydatki na prezenty bez logo dla przedstawicieli. Upominki z logo mogą stanowić koszt, jeżeli nie są okazałe (takim okazałym prezentem jest np. zegarek). Okazałe prezenty należy potraktować jako koszt reprezentacji, czyli wydatki niestanowiące kosztów podatkowych. W orzecznictwie i doktrynie prawa podatkowego reprezentacja definiowana jest jako działanie w celu wykreowania oraz utrwalenia pozytywnego wizerunku podatnika wobec innych podmiotów.

Warto pamiętać o tym, że spotkania z agentem, np. w restauracji, mogą być kosztem, jeżeli mają biznesowy charakter. Warto zatem posiadać korespondencję mailową z agendą spotkania lub po prostu wskazującą na to, że na spotkaniu będą poruszane tematy biznesowe. W przypadku braku takiej dokumentacji lub organizacji spotkań w nietypowych miejscach (np. na jachcie, w balonie itp.) wydatek nie może stanowić kosztu – ma on charakter reprezentacji.

Podatek u źródła
Wynagrodzenia dla pośredników / agentów handlowych budzą wątpliwości na gruncie podatku u źródła (ang. withholding tax, WHT). Jest to podatek, do którego pobrania zobowiązany jest podmiot polski płacący za określone usługi podmiotom zagranicznym.

Opodatkowaniu WHT wg stawki 20 proc. podlegają m.in. przychody tytułu usług niematerialnych, tj. świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze.

Organy podatkowe na gruncie WHT traktują wynagrodzenie dla pośredników / agentów handlowych jako wynagrodzenie z tytułu usług niematerialnych, w szczególności usług reklamowych lub świadczeń o podobnym charakterze. Niemniej jednak fiskus nie prezentuje jednolitego podejścia w zakresie opodatkowania WHT usług pośrednika/przedstawiciela handlowego.

Przykładowo w interpretacji indywidualnej z 5 grudnia 2023 r. (0111-KDIB1-1.4010.544.2023. 2.MF) wskazano, że usługi te podlegają WHT: „wynagrodzenie wypłacane podmiotom zagranicznym z tytułu świadczenia usług pośrednictwa podlega zryczałtowanemu podatkowi dochodowemu (…) a w konsekwencji Wnioskodawca jako płatnik podatku (…) jest zobowiązany do poboru podatku u źródła z tytułu dochodów uzyskiwanych przez Pośredników w związku z wykonaniem umowy pośrednictwa”.

Natomiast w interpretacji indywidualnej z 18 maja 2023 r. (0111-KDIB1-2.4010.113.2023. 2.EJ) dyrektor KIS wskazał, że usługi pośrednictwa nie podlegają WHT. W interpretacji czytamy: „Celem zawieranej umowy agencyjnej będzie pozyskanie Pośrednika, który doprowadzi do zawarcia umowy sprzedaży produktów Wnioskodawcy. (…) usługi nabywane przez Spółkę nie obejmują czynności wymagających podjęcia koniecznych działań z zakresu usług: doradztwa, badania rynku, reklamowych i zarządzania i kontroli”.

Sądy są przychylne podatnikom. 5 lipca 2024 r. NSA wydał wyrok (II FSK 1001/23), w którym orzekł, że usługi agenta nie są objęte WHT, gdyż nie można traktować ich jak świadczenia o podobnym charakterze do usług doradczych, badania rynku czy reklamy. Nie oznacza to jednak, że fiskus automatycznie zmieni zdanie w tym zakresie.

Należy zatem przeprowadzić szczegółową analizę umów pod kątem świadczonych usług, aby wytypować usługi podlegające pod WHT – przykładowo czy opis czynności wykonywanych w ramach umowy wskazuje wprost na usługi reklamowe. Istotne są jednak faktycznie wykonywane czynności w ramach zawartej umowy i ich charakter, a nie nadana im nazwa.

Warto zobowiązać pośrednika do przekazywania aktualnego certyfikatu rezydencji. W takim przypadku nie będzie wątpliwości co do tego, że jego wynagrodzenie nie podlega opodatkowaniu WHT. Na gruncie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej pomiędzy Polską a Ukrainą tego typu należności nie podlegają bowiem WHT.

–Tetiana Startseva jest starszym konsultantem w ABC Tax, adwokatem w Ukrainie

–Weronika Sydow jest konsultantem podatkowym w ABC Tax

Podstawa prawna:

∑ art. 17 ust. 1 pkt 4 i art. 19a ust. 1 i 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r., poz. 361)

∑ art. 15 ust. 1, 4d i 4e, art. 16 ust. 1 pkt 28 oraz art. 21 ust. 1 pkt 2a i ust. 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 2805 ze zm.)

∑ art. 185 ust. 1 lit. b oraz art. 186 ust. 2, 3, 31, 4 kodeksu podatkowego Ukrainy

https://archiwum.rp.pl/artykul/1518996-Posrednik-handlowy-w-Ukrainie—aspekty-podatkowe.html