Podatki | Prasówka | 7-13.12.2023
Dziennik Gazeta Prawna
1. Zakończenie 2023 r.: O czym trzeba pamiętać z perspektywy podatkowej
Janina Fornalik, Piotr Paśko, Sebastian Serowik, Bartosz Doroszuk | 11 grudnia 2023, 09:18
Liczba zmian w podatkach w ostatnich latach była ogromna. Wprowadzane nowe przepisy, zawieszanie i odwieszanie stosowania dotychczasowych, nowelizacje i objaśnienia, które… niewiele wyjaśniają.
W efekcie stopień skomplikowania systemu podatkowego jest bardzo wysoki, a ryzyka podatkowe, które firmy powinny wziąć pod uwagę, istotne. Jednocześnie wiele przepisów, które weszły w życie w 2023 r., budzi nadal wątpliwości interpretacyjne, a dużo podmiotów będzie musiało je uwzględnić w rozliczeniach rocznych na początku 2024 r.
Na ważne dla zespołów podatkowych i finansowo-księgowych pytania dotyczące kluczowych kwestii, które mają wpływ na rozliczenie podatkowe za 2023 r., odpowiadają eksperci, którzy na Platformie Wiedzy MDDP prowadzili szkolenie online „Kluczowe wyzwania 2023 r. i 2024 r. dla przedsiębiorców. Podatki. Prawo. Księgowość”.
O co pytają na szkoleniach
KOSZTY USŁUG NIEMATERIALNYCH
PROBLEM Nasza firma ponosi znaczne wydatki na usługi niematerialne. Na jakie regulacje w CIT powinniśmy w związku z tym zwrócić szczególną uwagę?
ODPOWIEDŹ Istnieje spora grupa przepisów w ustawie z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2587; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1843; dalej: ustawa o CIT), które należy mieć na uwadze w związku z rozliczaniem usług niematerialnych, tj. m.in. usług doradczych, badania rynku, reklamowych, zarządzania i kontroli, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń oraz usług o podobnym charakterze.
Należy tu wskazać na regulacje dotyczące:
– podatku u źródła;
– nowego podatku minimalnego (obowiązuje od 2024 r.);
– podatku od przerzuconych dochodów;
– cen transferowych w przypadku transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi (w tym zapewnienie rynkowego poziomu wynagrodzenia nawet przy jednoczesnym braku obowiązków dokumentacyjnych);
– limitu 3 mln + 5 proc. EBITDA (nie obowiązuje od 2022 r., lecz wciąż można rozliczyć nieodliczone wcześniej w związku z tym limitem koszty uzyskania przychodów).
Dodatkowo bardzo ważne jest gromadzenie na bieżąco dokumentacji potwierdzającej świadczenie usług niematerialnych. Właściwe dokumentowanie usług niematerialnych jest bowiem kwestią, na którą organy podatkowe zwracają uwagę, a nieudokumentowane wydatki mogą być wyłączone z kosztów uzyskania przychodów w CIT. Organy podatkowe w odniesieniu do usług niematerialnych często wskazują, że samo posiadanie faktury i potwierdzenia zapłaty nie jest wystarczającym dowodem dla potwierdzenia wykonania tych usług.
Biorąc pod uwagę stanowisko organów podatkowych oraz sądów administracyjnych, dokumentacja usług niematerialnych powinna obejmować w szczególności:
– protokoły zakończenia i odbioru wykonanej usługi podpisane przez strony i wskazujące, jakiego rodzaju czynności były realizowane przez usługodawcę w związku z przedmiotem umowy;
– inną dokumentację potwierdzającą wykonane usługi – np. analizy, memoranda, raporty i inne opracowania na piśmie, oferty, korespondencję handlową (w tym wydruki e-maili), dokumentację zamówień na usługi, informacje i notatki ze spotkań bądź rozmów telefonicznych. Ta źródłowa dokumentacja w praktyce często jest najważniejsza.
PROBLEM W 2021 r. z kosztów uzyskania przychodów musieliśmy wyłączyć część wydatków ze względu na przekroczenie tzw. limitu na usługi niematerialne (przewidzianego w uchylonym od 1 stycznia 2022 r. art. 15e ustawy o CIT). Czy wciąż istnieje możliwość odliczenia tych wydatków z 2021 r.?
ODPOWIEDŹ Tak, podatnicy wciąż posiadają taką możliwość. Przypomnijmy, zgodnie z nieobowiązującym już art. 15e ustawy o CIT koszty usług niematerialnych poniesione bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotów powiązanych podlegały wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów w części, w jakiej przekraczały one limit 3 mln zł, powiększony o 5 proc. podatkowej EBITDA. Kwota kosztów, o których mowa powyżej, nieodliczona w danym roku podatkowym podlega odliczeniu w kolejnych pięciu latach podatkowych, w ramach obowiązujących w danym roku limitów wynikających z tych przepisów.
Zgodnie z zasadą ochrony praw nabytych (wprost wskazaną w ustawie nowelizującej uchylającej przepis) podatnicy CIT, którzy przed końcem roku podatkowego rozpoczętego przed 1 stycznia 2022 r. nabyli prawo do odliczenia kosztów na podstawie art. 15e ustawy o CIT, zachowują prawo do tego odliczenia po 31 grudnia 2021 r., w zakresie i na zasadach określonych w tym przepisie.
Istnieje zatem możliwość odliczenia w kolejnych latach wydatków objętych limitem w 2021 r. i wcześniej, przy zastosowaniu obowiązującego limitu i maksymalnego 5-letniego okresu na ich odliczenie.
ROZLICZENIE STRAT PODATKOWYCH
PROBLEM W 2018 r. ponieśliśmy stratę w CIT. Na jakich zasadach można ją rozliczyć w 2023 r.?
ODPOWIEDŹ Od roku podatkowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2018 r. strata może być odliczona według dwóch metod, tj.:
– strata do wysokości 5 mln zł wykazana w określonym roku podatkowym może zostać odliczona w dowolnym z pięciu kolejnych lat podatkowych (jednorazowo) oraz
– maksymalnie w wysokości 50 proc. straty z danego roku (dotyczy to też straty pozostałej po wykorzystaniu jednorazowego odliczenia w kwocie 5 mln zł).
Ostatnim rokiem, w którym potencjalnie można odliczyć stratę z 2018 r. (dla podatników, których rok podatkowy jest równy z kalendarzowym), jest 2023 r. Mając na uwadze, że nowa regulacja dotycząca jednorazowego rozliczenia straty w kwocie 5 mln zł obowiązuje w praktyce od 2019 r., stratę z 2018 r. można rozliczyć jeszcze tylko na starych zasadach, tj. w maksymalnej wysokości 50 proc. straty. Jeżeli jakaś część straty z 2018 r. pozostanie nieodliczona, to przepadnie i nie będzie może jej wykorzystać w kolejnych latach. Oczywiście trzeba mieć jednocześnie na uwadze, że strata może być rozliczona wyłącznie w ramach danego źródła przychodów w CIT.
PROBLEM Czy na możliwość rozliczenia straty w CIT wpływają czynności reorganizacyjne (np. połączenia, podziały, przekształcenia)?
ODPOWIEDŹ W tym zakresie należy wskazać na:
1) przepisy będące w mocy do końca 2020 r. (i wciąż obowiązujące),
2) nową, wprowadzoną od 1 stycznia 2021 r. regulację, która przewiduje ograniczenia w rozliczaniu strat własnych podatnika.
Zgodnie z przepisami, o których mowa w pkt 1, przy określaniu dochodu w CIT nie podlegają uwzględnieniu straty przedsiębiorców przekształcanych, łączonych, przejmowanych lub dzielonych w sytuacjach, w których ma miejsce przekształcenie formy prawnej, łączenie lub podział przedsiębiorców (z wyjątkiem przekształcenia spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową, tj. np. przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę akcyjną).Celem wprowadzenia ograniczeń było zapobieganie sytuacjom, w których przekształcenie, łączenie, przejęcie lub podział podmiotów dokonywane były jedynie w celu rozliczenia poniesionej straty podatkowej.
W myśl drugiej, nowszej regulacji, przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania nie uwzględnia się strat podatnika (czyli strat własnych), jeżeli podatnik przejął inny podmiot lub nabył przedsiębiorstwo lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa (ZCP), w tym w drodze wkładu niepieniężnego lub otrzymał wkład pieniężny, za który nabył przedsiębiorstwo lub ZCP, w wyniku czego:
– przedmiot faktycznie prowadzonej przez podatnika podstawowej działalności gospodarczej po takim przejęciu lub nabyciu, w całości albo w części jest inny niż przed takim przejęciem lub nabyciem, lub
– co najmniej 25 proc. udziałów (akcji) podatnika posiada podmiot lub podmioty, które na dzień kończący rok podatkowy, w którym podatnik poniósł taką stratę, praw takich nie posiadały.
W przypadku regulacji wskazanej wyżej w pkt 2 warto mieć na uwadze, że odnosi się ona do zmiany podstawowej działalności gospodarczej chociażby w sposób częściowy. Jednocześnie trzeba pamiętać, że w praktyce należy weryfikować zakres rzeczywiście prowadzonej działalności gospodarczej, nie zaś rodzaj działalności zadeklarowanej np. w rejestrze przedsiębiorców KRS.
PODATEK OD PRZERZUCONYCH DOCHODÓW
PROBLEM Nasz rok podatkowy nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym i zakończył się 30 listopada 2023 r. Czy powinniśmy stosować przepisy dotyczące podatku od przerzuconych dochodów w brzmieniu obowiązującym w 2022 r. czy w 2023 r.?
ODPOWIEDŹ Zgodnie z przepisami ustawy nowelizującej od 1 stycznia 2023 r. ustawę o CIT regulacje dotyczące podatku od przerzuconych dochodów w nowym brzmieniu mają zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych do 1 stycznia 2023 r. W przypadku podatników, u których rok podatkowy nie jest zbieżny z rokiem kalendarzowym i rozpoczął się przed 1 stycznia 2023 r., a zakończył po 31 grudnia 2022 r., do końca przyjętego roku podatkowego podatnicy są obowiązani stosować przepisy ustawy CIT w brzmieniu przyjętym z początkiem 2022 r.
W praktyce ma to bardzo istotne znaczenie, gdyż nowelizacja, która weszła w życie z początkiem 2023 r., w istotny sposób zmieniła zakres obowiązywania i zasady ustalania podstawy opodatkowania. Z tego względu niezwykle ważna jest dokładna i szczegółowa weryfikacja obowiązków odrębnie za poszczególne lata.
PROBLEM Jak rozumieć warunek niskiego opodatkowania po stronie podmiotów zagranicznych?
ODPOWIEDŹ Zgodnie z pierwotnym brzmieniem przepisów o podatku od przerzuconych dochodów, aby przesłanka ta była spełniona, faktycznie zapłacony podatek dochodowy przez odbiorcę płatności za rok, w którym otrzymał należność, w państwie jego siedziby, zarządu, zarejestrowania lub położenia, był niższy o co najmniej 25 proc. niż kwota podatku dochodowego, który byłby od niego należny, gdyby dochody tego podmiotu zostały opodatkowane z zastosowaniem stawki 19 proc. (a więc efektywnie – 14,25 proc.).
Obecne brzmienie przepisów zakłada, że do zakwalifikowania danej płatności jako podlegającej omawianemu podatkowi dochód (przychód) odbiorcy płatności z tego konkretnego tytułu musi podlegać opodatkowaniu według stawki niższej niż 14,25 proc. (obliczonej w konkretny sposób), zwolnieniu lub wyłączeniu z opodatkowania podatkiem dochodowym.
Takie sformułowanie przepisów w tym zakresie (jak również części pozostałych przepisów dotyczących podatku od przerzuconych dochodów) implikuje, że aby zweryfikować potencjalne obowiązki w podatku od przerzuconych dochodów, polscy podatnicy są zobowiązani do uzyskania szczegółowych informacji na temat zasad opodatkowania stosowanych w jurysdykcjach właściwych dla zagranicznych odbiorców płatności.
PROBLEM Czy została już opublikowana ostateczna wersja objaśnień podatkowych w zakresie podatku od przerzuconych dochodów?
ODPOWIEDŹ W związku z narastającymi wątpliwościami wokół stosowania przepisów Ministerstwo Finansów opublikowało projekt objaśnień podatkowych z 16 czerwca 2023 r. w zakresie podatku od przerzuconych dochodów. Projekt ten spotkał się jednak z krytyką ze strony przedsiębiorców oraz środowiska doradców podatkowych, ponieważ dokonana interpretacja poszczególnych przesłanek w wielu miejscach nie była wystarczająco jasna, a miejscami na podatników zostały nałożone także dodatkowe wymogi administracyjne, które nie wynikały bezpośrednio z przepisów (np. obowiązek weryfikacji sytuacji podatkowej zagranicznych kontrahentów także po zakończeniu roku podatkowego). Konsultacje podatkowe zakończyły się 10 lipca 2023 r., lecz mimo to finalna wersja objaśnień (a tylko taka zapewnia ochronę analogiczną do interpretacji podatkowej) wciąż nie została wydana.
RAPORTOWANIE STRATEGII PODATKOWEJ
PROBLEM Czy możliwe jest opublikowanie informacji o realizowanej strategii podatkowej wyłącznie za ostatni rok?
ODPOWIEDŹ Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów informacja o realizowanej strategii podatkowej powinna być sporządzana i publikowana „za rok podatkowy” oraz – w dalszej części – „za poszczególne lata”. Zakładając celowość sformułowania w ten sposób przepisów, należy przyjąć, że podatnicy są zobowiązani utrzymywać na swoich stronach internetowych informacje w zakresie realizowanych strategii podatkowych za wszystkie lata, w których wystąpił taki obowiązek. W szczególności nie ma przesłanek do tego, by publikować informację o realizowanej strategii podatkowej wyłącznie za miniony rok.
PROBLEM Czy zmienił się zakres informacji, które należy wykazać w informacji o realizowanej strategii podatkowej?
ODPOWIEDŹ Od czasu wejścia w życie z 1 stycznia 2021 r. obowiązków związanych z publikowaniem informacji o realizowanej strategii podatkowej (dotyczyło to raportowania za 2020 r.) przedmiotowy zakres informacji podlegających publikacji zasadniczo nie uległ zmianie. Należy jednak mieć na uwadze, że począwszy od 2022 r. rozszerzeniu uległ wykaz państw stosujących szkodliwą konkurencję podatkową, co w pewnych sytuacjach może oznaczać obowiązek wykazania dodatkowych transakcji w informacji o realizowanej strategii podatkowej za 2022 r.
Dodatkowo zaznaczamy, że Ministerstwo Finansów rozpoczęło proces prekonsultacji podatkowych w zakresie kierunków rozwoju transparentności podatkowej. Ich wynikiem będzie zmiana przepisów skutkująca spodziewanym poszerzeniem zakresu informacji podawanych w ramach publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej. Zgodnie z nieoficjalnymi zapowiedziami Ministerstwa Finansów planowane zmiany w tym zakresie zaczną jednak obowiązywać nie wcześniej niż w sprawozdaniu za 2025 r.
PROBLEM Czy w informacji o realizowanej strategii podatkowej należy wykazać wnioski o wydanie opinii o stosowaniu preferencji w podatku u źródła?
ODPOWIEDŹ Ustawodawca przewidział katalog informacji, które obligatoryjnie podlegają wykazaniu w sprawozdaniu z realizowanej strategii podatkowej. W art. 27c ust. 2 pkt 4 ustawy o CIT wprost wskazano na obowiązek wykazania złożonych wniosków w zakresie wydania:
– ogólnej interpretacji podatkowej,
– indywidualnej interpretacji podatkowej,
– wiążącej informacji stawkowej (WIS),
– wiążącej informacji taryfowej (WIT).
W katalogu tym nie ma wniosków o wydanie opinii o stosowaniu preferencji w podatku u źródła.
KOREKTY CEN TRANSFEROWYCH A VAT
PROBLEM Po zakończeniu roku nasza spółka w celu osiągnięcia założonego poziomu rentowności planuje dokonać rocznej korekty cen w transakcjach ze spółką matką. Czy taka korekta ma wpływ na rozliczenia VAT i jak powinna być udokumentowana?
ODPOWIEDŹ W przepisach ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1570; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1852) nie zawarto szczególnych regulacji odnoszących się wprost do sposobu rozliczania korekty cen transferowych (tzw. TP adjustment), jak to ma miejsce w przepisach o podatkach dochodowych. Dlatego też dla ustalenia, czy wpływa ona na rozliczenia w zakresie VAT oraz w jaki sposób powinna być udokumentowana, należy w odniesieniu do konkretnego przypadku dokonać szczegółowej analizy ustalonych w tym zakresie zasad, w szczególności zapisów umowy czy polityki cen transferowych obowiązującej w grupie.
W tej kwestii można już mówić o ukształtowanej praktyce podatkowej, która w zależności od okoliczności wyróżnia trzy sposoby dokumentowania korekty cen transferowych i jej ujęcia w rozliczeniach VAT, tj.:
– jeśli korekta wiąże się bezpośrednio z obniżeniem lub podwyższeniem cen dostaw towarów lub świadczenia usług w danym okresie – wówczas powinna zostać udokumentowana fakturą korygującą i wykazana w rozliczeniach VAT;
– jeśli stanowi dodatkowe wynagrodzenie za dostawy towarów lub świadczenie usług – wówczas istnieje konieczność udokumentowania fakturą i jej wykazania w rozliczeniach VAT;
– jeśli nie jest związana z konkretnymi dostawami towarów/usług, cenami, płatnościami czy fakturami, lecz ma jedynie na celu wyrównanie do określonego poziomu rentowności (w celu uzyskania rynkowości cen w grupie) – może być dokumentowana notą księgową (obciążeniową lub uznaniową) i pozostaje poza rozliczeniami VAT.
Takie stanowisko prezentują również organy podatkowe w wydanych interpretacjach indywidualnych dotyczących konkretnych stanów faktycznych (np. interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 lutego 2022 r., nr 0114-KDIP4-3.4012.771.2021.2.DS), a także Ministerstwo Finansów w objaśnieniach podatkowych w zakresie cen transferowych z 31 marca 2021 r. nr 2: Korekta cen transferowych w rozumieniu art. 11e ustawy o CIT (art. 23q ustawy o PIT).
Zatem w celu oceny skutków korekty cen transferowych na gruncie VAT przede wszystkim należy zadbać o to, aby zasady przeprowadzania tych korekt były uregulowane w formie pisemnej – w umowie czy też innym formalnym dokumencie (np. polityce cen transferowych grupy). Na tej podstawie należy dokonać analizy.
Jeśli więc rozliczanie korekt TP występuje w spółce regularnie i angażuje znaczne kwoty, w celu zabezpieczenia pozycji podatkowej spółki warto rozważyć wystąpienie z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, zwłaszcza jeśli poczynione w tym zakresie ustalenia wskazują na brak wpływu korekt na rozliczenia VAT i zastosowanie noty księgowej.
HIPOTETYCZNE ODSETKI W KOSZTACH UZYSKANIA PRZYCHODÓW
PROBLEM Czy po ostatnich obniżkach stóp procentowych należy zmniejszyć kwotę hipotetycznych odsetek rozliczanych jako koszty uzyskania przychodów?
ODPOWIEDŹ Nie – kwota hipotetycznych odsetek obliczana jest na dany rok. Wysokość „dodatkowego” kosztu w tym zakresie oblicza się jako iloczyn stopy referencyjnej NBP obowiązującej w ostatnim dniu roboczym poprzedzającego roku, powiększonej o jeden punkt procentowy, oraz kwoty dopłat wniesionych w trybie i na zasadach określonych w kodeksie spółek handlowych bądź kwoty zysku przekazanego na kapitał rezerwowy lub zapasowy spółki. Oznacza to, że aby wyliczyć wartość hipotetycznych odsetek stanowiących koszty 2023 r., należy odnieść się do stopy referencyjnej NBP z ostatniego dnia roboczego 2022 r. W rezultacie wartość ta na 2023 r. wynosi 7,75 proc. (jako 6,75 proc. + 1 pkt proc.) i ulegnie zmianie od 1 stycznia 2024 r. – w związku ze stopą referencyjną NBP obowiązującą na ostatni dzień roboczy 2023 r.
KOSZTY FINANSOWANIA DŁUŻNEGO
PROBLEM Realizujemy projekty związane z budową farm fotowoltaicznych. Jakie są obecnie szanse na uzyskanie interpretacji podatkowej potwierdzającej status naszych projektów jako długoterminowych projektów z zakresu infrastruktury publicznej?
ODPOWIEDŹ Niestety, szanse na pozytywne rozpatrzenie wniosku o wydanie takiej interpretacji są niewielkie. W 2023 r. dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wciąż wydaje negatywne interpretacje w tym zakresie. Możliwość uznania danego projektu za długoterminowy projekt z zakresu infrastruktury publicznej sprawia, że koszty finansowania dłużnego – zarówno w przypadku pożyczek grupowych, jak i np. kredytów bankowych – nie są wliczane do nadwyżki kosztów finansowania dłużnego, a przez to nie są limitowane na podstawie art. 15c ustawy o CIT. Odmawiając inwestorom z branży OZE takiego statusu realizowanych przez nich projektów, jako podstawowy argument podaje się brak możliwości uznania tych projektów za inwestycję celu publicznego na gruncie ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 344; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 2029). Jest to podejście fundamentalnie błędne. Skutkuje ono zbyt wąskim rozumieniem tych przepisów i – w praktyce – ograniczaniem polskim podatnikom prawa do skorzystania z tego wyłączenia.
Całe szczęście sądy administracyjne (w tym Naczelny Sąd Administracyjny) generalnie stają po stronie podatników. A zatem, aby ostatecznie uzyskać pozytywną interpretację, trzeba przygotować się na spór na poziomie sądowym. W świetle obecnej praktyki sądów administracyjnych szanse w tym zakresie są wysokie. ©℗
2. Fiskus narusza Konstytucję? „Obarcza kosztami obywateli”
12 grudnia 2023, 13:23
Prezentowane przez organy podatkowe podejście do procedury złożenia deklaracji podatkowej przez spółkę narusza zasadę prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie do tych organów, ale również art. 1 Konstytucji RP stanowiący, że Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli.
Inicjowanie przez organy postępowań bezprzedmiotowych obarcza również ich kosztem obywateli, co z kolei stoi w sprzeczności z wywodzonym z art. 2 Konstytucji prawem do dobrej administracji. Tak orzekł WSA we Wrocławiu w sprawie firmy, której organy dwóch instancji odmówiły skuteczności złożenia deklaracji podatkowej z powodu użycia niewłaściwego formularza.
Organ może sam określić podatek, jeśli podatnik nie złoży deklaracji
Stosowanie do art. 21 §3 Ordynacji podatkowej, w przypadku stwierdzenia przez organ podatkowy, że podatnik nie zapłacił podatku, albo nie złożył deklaracji podatkowej, czy też wskazał w niej błędną wysokość podatku lub nie wykazał jej wcale, organ wydaje decyzję, w której sam określa wysokość zobowiązania podatkowego.
Zgodnie z art. 6 ust. 9a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, informacje o nieruchomościach i deklaracje dotyczące podatku od nieruchomości mogą być składane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Deklaracja podatku od nieruchomości
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Wałbrzychu w listopadzie ubiegłego roku podtrzymało decyzję organu podatkowego I instancji określającą przedsiębiorcy wysokość zobowiązania w podatku od nieruchomości za 2022 rok. Organ odwoławczy uznał, że prezydent miasta zasadnie wydał przedmiotową decyzję, bowiem spółka nie złożyła skutecznie deklaracji podatkowej w wymaganym terminie.
SKO zgodziło się z organem I instancji, że złożony w pdf-ie formularz deklaracji, nawet z kwalifikowanym podpisem elektronicznym, załączony do pisma i przesłany za pośrednictwem elektronicznej platformy usług administracji publicznej (ePUAP) nie spełnia wymogów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Jak stanowi przepis art. 6 ust. 9 pkt 1 tej ustawy, deklaracje podatku od nieruchomości osoby prawne są zobowiązane składać na ustalonym wzorze formularza. Wałbrzyskie SKO wskazało, że w tym zakresie odpowiednie wzory dokumentów elektronicznych określił minister finansów i udostępnił w centralnym repozytorium.
Nie musi być na „odpowiednim druczku”
Spółka zaskarżyła decyzję kolegium. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu przyznał, że w aktach prawnych, także w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, są przepisy stanowiące, że właściwy minister ds. finansów w porozumieniu z innym właściwym ministrem ds. informatyzacji określa sposób przekazywania drogą elektroniczną pism. Jednak przepisy te nakładają jedynie obowiązek tworzenia takich wzorów i formularzy na odpowiedniego ministra, ale nie mówią o obowiązku ich stosowania przez podatnika.
Żadne przepisy, na które powołały się organy podatkowe w tej sprawie nie decydują o istnieniu po stronie podatnika obowiązku stosowania tych konkretnych wzorów dokumentów elektronicznych.
Organy podatkowe a prawo, którego mają przestrzegać
Wrocławski sąd orzekł, że organy naruszyły przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych i zasady postępowania przewidziane w Ordynacji podatkowej, albowiem nie było podstaw prawnych do wszczęcia postępowania podatkowego. Uchylając decyzje organów obu instancji WSA podkreślił szczególnie, że zaprezentowana w tej sprawie postawa tych organów narusza zasadę prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie, ale i konstytucyjną gwarancję Polski, jako dobra wspólnego wszystkich obywateli.
Co prawda państwo może obarczać obywateli obowiązkami podatkowymi, ale wszczynanie postępowań podatkowych z góry bezprzedmiotowych jest sprzeczne z kolejną regułą – zasadą prawa do dobrej administracji, wywodzoną z zasady państwa prawa, gwarantowanej w art. 2 Konstytucji RP. Spółka wniosła deklarację w terminie, i określiła w niej podatek w prawidłowej wysokości. Sąd pytał więc organy o cel wszczynania postępowania podatkowego (wyrok z 26 października 2023 r., sygn. akt I SA/Wr 204/23).
Organy same tworzą spór, ale to przedsiębiorcy muszą podjąć walkę w sądzie o swoje prawa
Podatek obliczony we właściwej wysokości, deklaracja złożona w terminie. Co więc przemawiało za podjęciem takich działań przez organy? Czy to zamiłowanie skarbówki do inwigilacji podatników, do której przepustkę daje właśnie wszczęcie postępowania podatkowego?
W omawianej sprawie wrocławski sąd zasądził od organu na rzecz spółki kwotę ponad 5 000 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego – na które składały się kwota wpisu sądowego i wynagrodzenie doradcy podatkowego. Kwoty, które musiał założyć z własnej kieszeni przedsiębiorca, który postanowił bronić się przed bezprawnym działaniem organu.
Robert Nogacki, radca prawny, partner zarządzający, Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w doradztwie prawnym, podatkowym oraz strategicznym dla przedsiębiorców
3. Przychód z praw do emisji CO2 bez zwolnienia z CIT
Robert P. Stępień | 7 grudnia 2023, 07:00
O tym, czy przychód ze sprzedaży praw do emisji CO2 jest zwolniony z podatku dochodowego, decyduje treść zezwolenia strefowego lub decyzji o wsparciu, a nie samo wykonywanie działalności w specjalnej strefie ekonomicznej – orzekł NSA.
Chodziło o spółkę z branży chemicznej, która ma w swoim zakładzie instalacje emitujące dwutlenek węgla i co roku otrzymuje bezpłatną pulę uprawnień do emisji CO2. Poza otrzymanym przydziałem spółka może w razie potrzeb nabywać na rynku uprawnienia do emisji. Może też sprzedawać na tym rynku uprawnienia, które już posiada (otrzymane w bezpłatnej puli).
Spółka działa w specjalnej strefie ekonomicznej, więc korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 34–34a ustawy o CIT. Zakres działalności objętej tym zwolnieniem określają otrzymane przez spółkę zezwolenia na działalność w SSE oraz decyzja o wsparciu uzyskania na podstawie ustawy o wspieraniu inwestycji (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 74 ze zm.).
W okresie pandemii spółka chciała ze względów biznesowych najpierw sprzedać otrzymane nieodpłatnie uprawnienia do emisji CO2, a następnie po kilku miesiącach (przed upływem terminu umorzenia) kupić takie uprawnienia na wolnym rynku. W związku z tym zwróciła się do dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z pytaniem, czy koszty nabycia uprawnień do emisji CO2 oraz przychody ze sprzedaży tych uprawnień może uwzględnić w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 34–34a ustawy o CIT.
Koszty tak, przychód nie
Dyrektor KIS potwierdził to, ale tylko w zakresie kosztów. Stwierdził, że nabycie na wolnym rynku uprawnień do emisji CO2 jest kosztem poniesionym na potrzeby produkcji wyrobów określonych w zezwoleniach strefowych i decyzji o wsparciu. Dlatego spółka może uwzględnić wydatki na nabycie takich uprawnień w kalkulacji dochodu objętego zwolnieniem z CIT na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 34–34a ustawy o CIT.
Dyrektor KIS nie zgodził się natomiast ze spółką w części dotyczącej przychodu ze sprzedaży nabytych nieodpłatnie uprawnień do emisji CO2. Stwierdził, że nie jest to przychód z działalności prowadzonej w SSE i na podstawie decyzji o wsparciu. Nie jest on też nieodłącznym następstwem tych działalności. Jest to działalność typowo biznesowa, niemieszcząca się w ramach zezwoleń strefowych ani decyzji o wsparciu – stwierdził fiskus.
Jedno i drugie
Interpretację tę uchylił WSA w Bydgoszczy (sygn. akt I SA/Bd 744/21). Stwierdził, że proces produkcji wyrobów wytwarzanych przez spółkę jest nieodłącznie związany z emisją CO2, czego skutkiem jest przyznawanie firmie co roku pakietu nieodpłatnych uprawnień do emisji. Istnieje więc zależność między podstawową działalnością spółki określoną w zezwoleniach strefowych i decyzji o wsparciu a nabyciem darmowego przydziału limitów uprawnień do emisji, które będą sprzedawane – uznał WSA.
Orzekł więc, że nabyte limity emisji wiążą się nieodłącznie z prowadzeniem przez spółkę działalności wyszczególnionej w zwolnieniach strefowych lub objętej decyzją o wsparciu. Dlatego spółka może uwzględnić przychód ze zbycia tych darmowych uprawnień przy obliczaniu dochodu zwolnionego z podatku na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 34–34a ustawy o CIT.
Odnośnie do wydatków na zakup uprawnień na wolnym rynku bydgoski sąd stwierdził (podobnie jak fiskus), że należy je zaliczyć do kosztów przy kalkulacji dochodu objętego zwolnieniem.
Sąd wytknął natomiast dyrektorowi KIS niekonsekwencję. Stwierdził, że skoro z jednej strony nabycie limitów można uznać za koszt, to z drugiej strony sprzedaż takich uprawnień trzeba uznać za przychód przy obliczaniu dochodu objętego zwolnieniem.
NSA: rację ma fiskus
Wyrok ten uchylił NSA. Orzekł, że prawidłowa była interpretacja organu.
Za kluczowe sąd kasacyjny uznał to, że zwolniony z CIT jest dochód uzyskany na podstawie zezwolenia strefowego lub decyzji o wsparciu. Innymi słowy, aby dochód podlegał zwolnieniu, jego źródło musi być wymienione w zezwoleniu lub w decyzji.
Skoro w tej sprawie przedmiotem zezwoleń i decyzji było prowadzenie działalności produkcyjnej, a nie obrót uprawnieniami do emisji CO2, to przychód ze sprzedaży takich uprawnień nie może być uwzględniony w obliczaniu dochodu zwolnionego z podatku na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 34–34a ustawy o CIT – orzekł NSA.
– Jeżeli w zezwoleniu lub decyzji nie mamy przychodów ze sprzedaży takich praw majątkowych, to z takiego zwolnienia spółka nie może w tym przypadku skorzystać – podkreślił sędzia Maciej Jaśniewicz.
Sąd kasacyjny dostrzegł pewien dysonans pomiędzy rozstrzygnięciem organu w zakresie kosztów (korzystnym dla spółki) i przychodu (niekorzystnym). Ze względu jednak na zaskarżenie interpretacji tylko w części dotyczącej przychodu NSA nie mógł się odnieść do zagadnienia kosztów.©℗
orzecznictwo
Podstawa prawna
Wyrok NSA z 23 listopada 2023 r., sygn. akt II FSK 294/22
4. Jak wypełnić deklarację CIT-8E przy zaliczkach na poczet dywidendy
Natalia Kamińska-Kubiak | wczoraj, 08:25
Ministerstwo Finansów pracuje obecnie nad nowym wzorem nr 4 deklaracji CIT-8E. Miejmy nadzieję, że uwzględni uwagi praktyków zgłoszone w ramach konsultacji. Chodzi o roczne deklaracje składane przez podatników ryczałtu od dochodów spółek do końca trzeciego miesiąca następnego roku podatkowego.
Niektórzy podatnicy będą ją wypełniać po raz pierwszy, niektórzy już po raz trzeci (jeśli zaczęli korzystać z ryczałtu od 2021 r.).
Mimo że wzór deklaracji wydaje się dość prosty, to wśród wielu spółek pojawiają się wątpliwości, jak wykazać podatek od zaliczek na poczet dywidendy.
Regulacje są jasne
Zaliczka na poczet dywidendy jest kwotą przekazaną wspólnikom (akcjonariuszom) spółek kapitałowych, mocą decyzji zarządu, jeśli umowa spółki przewiduje taką możliwość. W przeciwieństwie do dywidendy, która jest wypłacana z zysku zakończonego roku obrotowego, zaliczka jest wypłacana na poczet zysku roku, który jeszcze trwa. Zatem w grudniu 2023 r. można jeszcze wypłacić zaliczki na poczet dystrybucji zysku wypracowanego w 2023 r. Warto natomiast pamiętać o limitach wypłat zaliczek; regulują je odpowiednie przepisy kodeksu spółek handlowych.
Taka zaliczka jest uwzględniania w uchwale wspólników (akcjonariuszy) po zakończeniu roku obrotowego i rozliczana z kwotą przyznanej wspólnikom (akcjonariuszom) dywidendy. Wspólnicy otrzymują zatem kwotę dywidendy pomniejszoną o wcześniej otrzymaną zaliczkę.
Na gruncie ryczałtu od dochodów spółek, potocznie określanego estońskim CIT, art. 28m ust. 2 ustawy o CIT, zaliczka na poczet dywidendy jest uznawana za zysk rozdysponowany i stosuje się do niej analogiczne zasady jak przy wypłacie klasycznej dywidendy. W efekcie za rok wypłaty zaliczki na poczet dywidendy należy naliczyć ryczałt według obowiązującej w tym roku stawki podatkowej (20 proc. lub 10 proc. dla spółek, które są w tym czasie małymi podatnikami).
Termin płatności tego podatku upływa z końcem trzeciego miesiąca po roku wystąpienia obowiązku podatkowego (w przypadku spółek, u których rok obrotowy pokrywa się z kalendarzowym, będzie to 31 marca).
Problem jest w praktyce
Regulacje wydają się więc proste, wątpliwości dotyczą wypełnienia deklaracji podatkowej CIT-8E.
Obecny jej wzór (jak i każdy poprzedni) wskazuje na konieczność wykazania kwoty zaliczki na dywidendę w części D1 pozycja 43, a następnie ryczałtu od niej w pozycji 44.
W kolejnym roku obrotowym, w którym jest podejmowana decyzja o dywidendzie za zakończony rok i rozliczeniu zaliczki na jej poczet, powstaje obowiązek naliczenia ryczałtu, który będzie wykazany w deklaracji tego kolejnego roku i płatny do końca trzeciego miesiąca kolejnego roku po roku wypłaty dywidendy. W takiej sytuacji aktualny wzór deklaracji CIT-8E nakazuje wskazać w części D1 pozycji 35 kwotę dywidendy, w pozycji 38 – kwotę ryczałtu, a podatek ryczałtowy od zaliczki na poczet dywidendy z poprzedniej deklaracji – w pozycji 42.
Teoretycznie proste kalkulacje ryczałtu estońskiego wywołują kłopoty, jeśli spółka ryczałtowa w roku wypłaty zaliczki na poczet dywidendy stosowała inną stawkę ryczałtu CIT niż w roku wypłaty dywidendy. Może się bowiem zdarzyć, że w pierwszym roku ryczałtowym spółka była małym podatnikiem i stosowała stawkę w wysokości 10 proc., a w kolejnym roku jest zobowiązana stosować stawkę 20 proc. (lub odwrotnie). Wówczas taki kształt deklaracji CIT-8E skutkuje wystąpieniem albo dopłaty ryczałtu, albo nadpłaty ryczałtu, czego przypisy ustawy o CIT wprost nie przewidują.
System ryczałtowy opiera się na kasowej metodzie naliczania ryczałtu od zysków, zatem najprostszym rozwiązaniem byłoby odwzorowanie w pozycji 35 deklaracji CIT-8E kwot faktycznie wypłaconych wspólnikom (akcjonariuszom) w danym roku obrotowym (podatkowym). Artykuł 28 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 ustawy o CIT definiuje bowiem zarówno dywidendę, jak i zaliczkę na jej poczet jako rozdysponowany zysk. Konsekwencją byłaby eliminacja ze wzoru deklaracji pozycji 42–44 w części D1.
Taki postulat wydaje się racjonalny i dość prosty, żeby móc go uwzględnić. ©℗
5. Wypłata z majątku fundacji rodzinnej jest opodatkowana CIT
Agnieszka Pokojska | 11 grudnia 2023, 07:00
Dopóki fundacja rodzinna istnieje, pieniądze wypłacane z wniesionego do niej wkładu są opodatkowane 15-proc. CIT. Będą zwolnione z podatku dopiero wtedy, gdy fundacja zostanie zlikwidowana.
Wynika to z wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 28 listopada 2023 r. (sygn. akt I SA/Łd 737/23 i I SA/Łd 768/23). Fiskus uważa inaczej – chce podatku zarówno w jednej, jak i w drugiej sytuacji, czyli również od wniesionych do fundacji rodzinnych pieniędzy wypłacanych po jej likwidacji. Potwierdza to też najnowsza interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 grudnia 2023 r. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.528.2023.1.AW).
– To oznacza, że obecnie nie opłaca się zakładać fundacji rodzinnej, jeżeli ma ona służyć jedynie do redystrybucji do spadkobierców pieniędzy wniesionych przez fundatora – mówi Marek Kolibski, doradca podatkowy, radca prawny i partner w KNDP. Jeśli chcemy przekazać spadkobiercom majątek i nie zapłacić podatku, trzeba to zrobić w inny sposób, np. w formie darowizny lub spadku.
Co zwolnione, a co nie
Fundacje rodzinne pojawiły się w przepisach 22 maja 2023 r. na skutek wejścia w życie ustawy z 26 stycznia 2023 r. (Dz.U. poz. 326 ze zm.). Co do zasady są one zwolnione z podatku dochodowego. CIT, w wysokości 15 proc., płaci się dopiero przy ich likwidacji, w momencie wypłaty na rzecz fundatora lub beneficjenta albo przekazania im mienia. I tylko od nadwyżki ponad wartość wkładu wniesionego do fundacji. Przychód można pomniejszyć o wartość podatkową mienia wniesionego przez fundatora lub fundatorów, zgodnie z art. 24q ust. 3 ustawy o CIT (patrz: ramka).
Właśnie o te przepisy spytał mężczyzna, który otrzymał dwie interpretacje indywidualne: z 19 lipca 2023 r. (0111-KDIB1-2.4010.172.2023.2.DP) i z 24 sierpnia 2023 r. (0111-KDIB1-2.4010.173.2023.1. DP). Planował założyć fundację rodzinną i wnieść do niej 15 mln zł. Tłumaczył, że będzie ona prowadzić działalność inwestycyjną, ale zastrzegł, że polityka inwestycyjna ma być konserwatywna, więc przewidywane zyski będą niewielkie i nie przekroczą rocznie 5–7 proc. zainwestowanego kapitału. Głównym celem założenia fundacji będzie ochrona kapitału.
Mężczyzna wyjaśnił, że obecnie wypłaca członkom rodziny (swoim spadkobiercom) okresowe darowizny, zwolnione z podatku. Po założeniu fundacji pieniądze będą wypłacane z fundacji (w formie świadczeń przewidzianych w jej statucie). Pierwsze wypłaty będą pochodziły ze środków wniesionych do fundacji, a nie z wypracowanych zysków.
Mężczyzna chciał się upewnić, że przy wypłacie nie trzeba będzie odprowadzać 15 proc. CIT, podobnie jak w przypadku darowizn. Uważał też, że nie zapłaci podatku również wtedy, gdy wniesione środki będą wypłacane przy likwidacji fundacji.
Z tym jednak nie zgodził się dyrektor KIS. Uznał, że podatek należy zapłacić w obu przypadkach. W interpretacji z 19 lipca 2023 r. odniósł się do wypłaty świadczeń z wniesionych wkładów w trakcie funkcjonowania fundacji. Wyjaśnił, że zgodnie z art. 24q ustawy o CIT podatek dochodowy powinien być uiszczony od przekazanego lub postawionego do dyspozycji przez fundację rodzinną bezpośrednio lub pośrednio świadczenia, na które składają się składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną albo fundację rodzinną w organizacji, zgodnie ze statutem i z listą beneficjentów. Jednocześnie – jak podkreślił organ – z przepisów nie wynika, że opodatkowaniu podlega tylko ta część wypłaconego świadczenia, która pochodzi z zysków fundacji.
Z kolei w interpretacji z 24 sierpnia 2023 r. wyjaśnił, że podatek trzeba odprowadzić też przy wypłacie wkładów w przypadku likwidacji fundacji. W tej sytuacji nie ma zastosowania wyłączenie z art. 24q ust. 3 ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem w przypadku rozwiązania fundacji rodzinnej przychód odpowiadający wartości mienia pomniejsza się o wartość podatkową mienia wniesionego przez fundatora. Według organu wniesione do fundacji pieniądze (bez względu na to, czy zostały przeznaczone na fundusz założycielski, czy przekazane w trakcie funkcjonowania fundacji) nie mogą stanowić wartości podatkowej mienia, o którą pomniejsza się wartość przychodu.
– Ustawodawca objął tym rozwiązaniem tylko takie składniki mienia, które w przypadku ich odpłatnego zbycia mogłyby zostać przez fundatora zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przykładem takich składników są rzeczy lub prawa. Natomiast zaliczenie do kosztów środków pieniężnych nie byłoby możliwe – wyjaśnił dyrektor KIS.
WSA w Łodzi zgodził się z organem tylko w pierwszym przypadku. W drugim, dotyczącym likwidacji, przyznał rację podatnikowi. Zdaniem WSA ustawodawca chciał wyłączyć z opodatkowania przy likwidacji fundacji to, co zostało do niej wniesione, więc również środki pieniężne, a nie tylko inny majątek trwały. Zdaniem sądu fiskus przyjął wykładnię niezgodną z przepisami i celem ustawy. WSA potwierdził więc, że od wkładów wypłacanych przy likwidacji nie ma podatku. Oba orzeczenia są nieprawomocne.
Nieopłacalna fundacja
– WSA w Łodzi w niekorzystnym dla podatnika wyroku oparł się na literalnym brzmieniu przepisów, które nie umożliwiają wyłączenia z podstawy opodatkowania świadczeń pochodzących z wkładów fundatora. Nie wziął pod uwagę celu ich wprowadzenia – twierdzi Marek Kolibski. To jego zdaniem jasny sygnał, że konieczna jest pilna nowelizacja tych przepisów.
Według eksperta podatek w fundacji powinien być naliczany dopiero wówczas, gdy wypłaca się swoje zyski, które wcześniej były zwolnione z podatku. Dodaje, że fiskus nic by na takim rozwiązaniu nie stracił, ale też nic nie zyskał w stosunku do zwykłego spadkobrania, bez pośrednictwa fundacji.
– W przeciwnym razie dojdzie do kuriozalnych sytuacji, bo fundacje nie dość, że mogą nie osiągnąć zysku ze swojej działalności, to może się w nich pojawić strata – podkreśla ekspert. Natomiast wypłata świadczeń w takich sytuacjach będzie opodatkowana 15-proc. CIT, chociaż środki te będą pochodzić z wkładu fundatora. W tym przypadku dodatkowym absurdem jest też to, że, jak przypomina doradca podatkowy, fundacja spełnia za fundatora obowiązek finansowy utrzymania małoletnich dzieci, a przecież bez pośrednictwa fundacji dzieci są w takim przypadku zwolnione z podatku od przysporzeń ze strony rodziców w całym okresie ich wychowania.
Marek Kolibski wyjaśnia, że jeśli przepisy nie zostaną znowelizowane, dla wielu osób powoływanie fundacji będzie nieopłacalne. Tłumaczy, że zamożni często nie chcą przekazywać swoim dzieciom większej części majątku, a szczególnie dużych sum pieniędzy, ale chcą zabezpieczyć im wygodne życie regularnymi wypłatami, także po swojej śmierci.
– Fundacja rodzinna byłaby więc dla nich idealnym rozwiązaniem, gdyby nie opodatkowanie świadczeń z wkładów samego fundatora – twierdzi doradca podatkowy.
Inaczej do problemu podchodzi dr Małgorzata Rejmer z Kancelarii Finansowej Lex. Wyjaśnia, że stanowisko organów podatkowych dotyczące opodatkowania świadczeń wypłaconych z wniesionych wkładów jest spójne z założeniami Ministerstwa Finansów, sygnalizowanymi w czasie prac nad tymi przepisami.
Zabezpieczenie fiskusa
Według ekspertki resort chciał opodatkować wszystkie wypłacane świadczenia i tak to zostało zapisane w przepisach. Małgorzata Rejmer przypomina, że opodatkowane jest również np. prawo do korzystania z nieruchomości. Chodzi o sytuację, gdy np. fundator wnosi do fundacji nieruchomość kupioną lub wybudowaną za już wcześniej opodatkowane pieniądze, natomiast fundacja musi płacić 15 proc. CIT, bo jest to również rodzaj świadczenia wypłacanego beneficjentowi. Podstawą opodatkowania musi być rynkowa wartość świadczenia (np. prawa do korzystania z nieruchomości).
– Takie podejście zostało przyjęte, aby zapobiegać optymalizacjom podatkowym, a także, aby nie została wypaczona istota fundacji. Ważne bowiem, żeby było nią gromadzenie i pomnażanie majątku na lata, a nie jedynie krótkotrwałe transakcje – wyjaśnia ekspertka. Dodaje, że założenie fundacji i przeniesienie do niej majątku to poważna decyzja i właściwie droga jednokierunkowa. – W sytuacji gdy fundator przekazuje pieniądze lub inne aktywa do fundacji, przestają one być jego własnością, a przy ich wypłacie, aż do momentu likwidacji, musi się liczyć z koniecznością zapłaty CIT – podkreśla Małgorzata Rejmer. Jej zdaniem mała jest szansa na zmianę przepisów. Fundacja rodzinna nie ma bowiem zastępować innych instrumentów prawa, np. instytucji darowizny lub testamentu.
– Każde z tych rozwiązań służy realizacji innych celów – tłumaczy ekspertka.
Zgadza się natomiast z korzystnym wyrokiem WSA, zgodnie z którym przy likwidacji fundacji od wniesionych pieniędzy nie należy płacić CIT.
– WSA słusznie uznał przekazywany do fundacji majątek jako całość i że 15 proc. CIT po zakończeniu jej działalności jest należny od nadwyżki majątku fundacji w likwidacji w stosunku do majątku wniesionego – mówi Małgorzata Rejmer.©℗
Zasady opodatkowania w fundacji
Co do zasady fundacja jest zwolniona z podatku dochodowego. Płaci 15-proc. CIT dopiero w momencie wypłaty na rzecz fundatora lub beneficjenta albo przekazania im mienia wskutek jej likwidacji. Co do zasady fundacja jest zwolniona z podatku dochodowego w zakresie szeroko rozumianych zysków kapitałowych (np. z otrzymywanych dywidend). Dzięki temu zwolnione z CIT są również wkłady fundatora i darowizny innych osób oraz działalność, którą fundacja może wykonywać na podstawie art. 5 ustawy o fundacjach rodzinnych (np. w zakresie najmu nieruchomości, udzielania pożyczek).
Przy wypłacie świadczeń fundatorowi lub beneficjentom, a także przekazaniu im mienia likwidacyjnego fundacji, trzeba płacić nie tylko 15-proc. CIT, ale też PIT. Nie ma go jednak, jeżeli beneficjentami są osoby z zerowej grupy podatkowej, czyli: małżonkowie, córka, syn, wnuki, prawnuki, matka, ojciec, dziadkowie, pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha.
Gdy beneficjentami są osoby z dalszej rodziny, to wypłata jest objęta 10-proc. PIT (np. dla zięcia, synowej), a w przypadku pozostałych – 15-proc. PIT.
Z tym że przy likwidacji podatek płaci się co do zasady tylko od nadwyżki wartości mienia wniesionego do fundacji. Przychód można pomniejszyć o wartość podatkową mienia wniesionego przez fundatora lub fundatorów (art. 24q ust. 3 ustawy o CIT).
Rzeczpospolita
1. Jak znaleźć oszczędności na koniec roku? Daj darowiznę, zmniejszysz podatek
Przemysław Wojtasik | Publikacja: 06.12.2023 03:00
Jeśli do końca grudnia pomożesz potrzebującym, w zeznaniu rocznym skorzystasz z ulgi. I mniej zapłacisz fiskusowi.
Co zrobić, aby pomóc innym i przy okazji zaoszczędzić na podatku? Wesprzeć organizację, np. fundację czy stowarzyszenie, prowadzącą dobroczynną działalność. Jeśli zrobimy to w tym miesiącu, w zeznaniu za 2023 r. odliczymy darowiznę od dochodu. Dzięki temu zapłacimy niższy podatek.
Ile można zaoszczędzić? Przykładowo, jeśli jesteśmy w drugim progu skali (32 proc. PIT) i damy 5 tys. zł, podatek będzie mniejszy o 1,6 tys. zł. Jeśli płacimy 12 proc. PIT i przekażemy 2,5 tys. zł, obniżymy roczną daninę o 300 zł.
Komu przekazać darowiznę? Ulga przysługuje przede wszystkim tym, którzy wspierają organizacje prowadzące działalność pożytku publicznego. Przykładowo fundacje, stowarzyszenia, hospicja, bractwa, kluby, związki, towarzystwa, komitety. Obdarowany podmiot nie musi mieć statusu organizacji pożytku publicznego. Ale powinien realizować cele określone w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Są to m.in. działania charytatywne, podtrzymywanie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości, działalność na rzecz osób niepełnosprawnych, pomoc społeczna, wspieranie kultury fizycznej.
Dowód wpłaty…
Co można dać? Pieniądze albo rzeczy (komputer, zabawki, sprzęt sportowy, jedzenie). Darowiznę trzeba udokumentować. Jeżeli przekazujemy pieniądze, powinniśmy zachować dowód wpłaty na rachunek obdarowanej organizacji. Trzeba na nim wpisać, że to darowizna, i wskazać cel, na jaki ma być przeznaczona. Można ogólnie, przykładowo działalność charytatywna. Albo konkretnie, np. na rehabilitację danej osoby.
Sam dowód wpłaty może nie wystarczyć, jeśli przekazujemy pieniądze na internetowe zrzutki i korzystamy z pośrednictwa instytucji płatniczych. W takich sytuacjach fiskus wymaga też zaświadczenia od fundacji bądź stowarzyszenia, które organizuje zbiórkę. Jeśli nie mamy takiego dokumentu, musimy zebrać inne dowody potwierdzające prawo do ulgi. Mogą to być wydruki czy zrzuty ekranu z poszczególnych etapów wpłacania pieniędzy, wykaz darczyńców na stronie zbiórki, mailowe podziękowanie (więcej na ten temat pisaliśmy w „Rzeczpospolitej” z 23 kwietnia).
…albo umowa
Jak udokumentować darowiznę rzeczową? Przykładowo stół do ping-ponga albo komputer dla fundacji prowadzącej świetlicę dla dzieci. Najlepsza jest umowa, w której są dane obu stron, opis i wartość przekazanych rzeczy, cel darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu.
Z ulgi skorzystają też honorowi dawcy krwi. A także ci, którzy dają darowizny na cele kultu religijnego. Chodzi m.in. o wsparcie przekazywane kościołom, związkom religijnym i kościelnym osobom prawnym (parafie, zakony) na budowę czy remont. Od dochodu można również odpisać darowizny na odbudowę Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie.
Przepisy pozwalają też na odliczenie darowizn przekazywanych szkołom zawodowym. Taką ulgę mają przedsiębiorcy (także płacący podatek liniowy). Odliczyć można np. komputery lub meble (niemające więcej niż 12 lat).
LIMITY ULGI
Na Kościół bez ograniczeń
Osoby fizyczne rozliczające się według skali PIT odliczają wymienione wyżej darowizny do wysokości 6 proc. dochodu. Ryczałtowcy do 6 proc. przychodu. Bez ograniczeń można natomiast odliczać darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą Kościoła (np. prowadzenie szpitala czy wsparcie dla znajdujących się w potrzebie dzieci). Tak wynika z ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej.
Aby skorzystać z pełnej ulgi darowiznę należy przekazać kościelnej osobie prawnej. Są to m.in. parafie, diecezje, archidiecezje, domy zakonne, rektoraty, opactwa, Papieskie Dzieła Misyjne, a także Caritas Polska i Caritas diecezji. Do pełnego odliczenia potrzebne jest sprawozdanie od obdarowanego, z którego wynika, że wsparcie zostało wykorzystane na działalność charytatywno-opiekuńczą. Należy je sporządzić w ciągu dwóch lat od darowizny.
Jak wynika z poradnika Ministerstwa Finansów, w całości można odliczyć np. darowiznę dla ośrodka pedagogiczno-rehabilitacyjnego prowadzonego przez Zgromadzenie Sióstr.
2. Do 2 stycznia trzeba poinformować o strategii podatkowej realizowanej w 2022 r.
11 grudnia 2023 | Podatki i księgowość | Paweł Goś
Już po raz trzeci największe firmy w Polsce zobowiązane są do przygotowania informacji z realizowanych strategii podatkowych. Na opublikowanie informacji za rok 2022 zostały już tylko trzy tygodnie.
W poprzednich latach pojawiały się liczne wątpliwości w zakresie sposobu realizacji tego obowiązku, co w praktyce przekładało się na różny zakres informacji przekazywanych przez poszczególne podmioty. Mając jednak na uwadze doświadczenia z lat ubiegłych, a także obserwując podejście do tego zadania przez inne podmioty na rynku, w tym roku podatnicy wypełniający ten obowiązek będą mogli oprzeć się na wypracowanej na rynku praktyce.
Kogo to dotyczy
Obowiązek publikacji informacji z realizowanej strategii podatkowej dotyczy:
∑ podatkowych grup kapitałowych bez względu na osiągane przez nie przychody,
∑ dużych podatników, tzn. podatników, których przychody w roku 2022 przekroczyły 50 mln euro (ok. 234,5 mln zł)..
Dane podatników zobowiązanych do publikacji informacji z realizacji strategii podatkowej publikowane są przez Ministerstwo Finansów na jego stronie internetowej.
Z obowiązków w zakresie informacji z realizacji strategii podatkowej zwolnione są jednak podmioty będące stroną umowy o współdziałanie z Szefem Krajowej Administracji Skarbowej (obecnie jest to ledwie 11 podmiotów w Polsce) oraz uczelnie w rozumieniu ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Termin
Termin na sporządzanie i podanie do publicznej wiadomości informacji o realizowanej strategii podatkowej upływa z końcem dwunastego miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego, którego taka informacja dotyczy. Tym samym dla podatników, u których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, obowiązek publikacji takiej informacji i poinformowania o tym organu podatkowego powinien być wykonany do 2 stycznia 2024 r.
Zakres informacji
Zakres informacji, które należy ujawnić w sprawozdaniu z realizowanej strategii podatkowej, obejmuje w szczególności informacje o:
∑ stosowanych procesach i procedurach podatkowych; podatnicy powinni wskazać, jakie konkretnie procesy lub procedury mające na celu zapewnienie właściwej realizacji obowiązków podatkowych zostały u nich wdrożone;
Przykład
Podatnicy, którzy formalnie uregulowali kwestię identyfikacji schematów podatkowych w organizacji (MDR), wprowadzili procedurę w zakresie rozliczania podatku u źródła (WHT) lub procedurę należytej staranności VAT przy weryfikacji nowych kontrahentów, powinni zamieścić stosowną informację w przygotowywanym dokumencie.
∑ dobrowolnych formach współpracy z organami Krajowej Administracji Skarbowej;
∑ realizacji przez podatnika obowiązków podatkowych w Polsce; należy wskazać, w zakresie jakich podatków dany podmiot realizuje obwiązki podatkowe, a także jakie są to obowiązki;
Przykład
Przedsiębiorca realizował obowiązki podatnika w zakresie VAT, CIT i PCC, a także występował w roli płatnika w zakresie tzw. podatku u źródła.
∑ przekazanych Szefowi KAS raportów o schematach podatkowych (MDR);
∑ transakcjach z podmiotami powiązanymi, których wartość przekracza 5 proc. sumy bilansowej aktywów w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego;
∑ planowanych lub podejmowanych działaniach restrukturyzacyjnych, którą mogą wpływać na wysokość zobowiązań podatkowych podatnika lub podmiotów z nim powiązanych;
∑ złożonych wnioskach o wydanie ogólnych interpretacji podatkowych;
∑ złożonych wnioskach o wydanie indywidualnych interpretacji przepisów podatkowych;
∑ złożonych wnioskach o wydanie wiążących informacji stawkowych;
∑ złożonych wnioskach o wydanie wiążących informacji akcyzowych;
∑ dokonywanych rozliczeniach podatkowych na terytoriach lub w krajach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową.
Co istotne, podatkowe grupy kapitałowe zamieszczają wszystkie wskazane wyżej informacje zarówno w odniesieniu do podatkowej grupy kapitałowej, jak i każdej ze spółek wchodzących w jej skład.
Z obowiązku publikacji wyłączone zostały informacje objęte tajemnicą handlową, przemysłową, zawodową lub procesu produkcyjnego. Sprawozdanie o realizowanej strategii podatkowej nie musi zatem zawierać wrażliwych informacji dotyczących przeprowadzanych transakcji czy zawieranych umów handlowych i ich warunków, a także procesów w firmie, których ujawnienie może być wykorzystane przez konkurencję.
Miejsce publikacji
Informacja o realizowanej strategii podatkowej powinna zostać umieszczona w języku polskim na stronie internetowej podmiotu, którego ona dotyczy. Tylko jeżeli taki podmiot nie ma własnej strony internetowej, informację o realizowanej strategii podatkowej może umieścić na stronie internetowej podmiotu powiązanego.
Należy przy tym pamiętać, że podatnicy zobowiązani są do publikacji i utrzymywania na swoich stronach internetowych informacji o realizowanych strategiach podatkowych za poszczególne lata. Niedopuszczalne jest zatem aktualizowanie i nadpisywanie informacji publikowanych w latach poprzednich.
Oprócz umieszczenia informacji o realizacji strategii podatkowej w Internecie, podatnicy muszą również za pomocą środków komunikacji elektronicznej poinformować właściwego naczelnika urzędu skarbowego o publikacji oraz adresie strony internetowej, na której taka informacja została opublikowana. Podatnicy, dla których właściwym organem podatkowym jest Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie, mogą to zrobić za pomocą przeznaczonego do tego adresu e-mail.
Sankcje
Niewypełnienie obowiązków w zakresie informacji o realizowanej strategii podatkowej podlega karze pieniężnej w wysokości do 250 tys. zł. Co istotne, z przepisów wynika, że sankcja ta dotyczy wyłącznie niewykonania obowiązku w zakresie poinformowania organu podatkowego o miejscu umieszczenia informacji z realizowanej strategii podatkowej. Ewentualne błędy lub braki w samej informacji umieszczonej w Internecie nie powinny więc skutkować nałożeniem tej kary na podatnika.
Planowane zmiany
Podatnicy zobowiązani do publikowania sprawozdań z realizowanej strategii podatkowej najczęściej wypełniają ten obowiązek tylko w takim zakresie, w jakim wprost wymaga tego od nich ustawodawca wskazujący jedynie na przykładowe elementy takich dokumentów. Tym samym dotychczas publikowane informacje najczęściej były zwięzłe i zawierały niewielką ilość informacji, których organy podatkowe wcześniej by nie posiadały.
Ministerstwo Finansów planuje jednak doprecyzować i rozszerzyć przepisy w zakresie transparentności i strategii podatkowych, co zapewne skutkować będzie zwiększeniem obowiązków w tym zakresie, w tym szerszym i bardziej zunifikowanym zakresem danych podlegających udostępnieniu w ramach publikacji informacji o realizowanych strategiach podatkowych. Planowany zmiany powinny jednak wejść w życie nie wcześniej niż w 2025 r.
Autor jest doradcą podatkowym i starszym menedżerem w MDDP Michalik Dłuska i Partnerzy
Podstawa prawna:
∑ art. 27c ust. 1-11 w zw. z art. 27b ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 2587 ze zm.)
3. Prezenty i imprezy świąteczne w kosztach podatkowych
11 grudnia 2023 | Podatki i księgowość | Dorota Walerjan
Firmy rozliczą w kosztach niektóre wydatki ponoszone na świadczenia związane z okresem świątecznym i noworocznym, ponoszone na organizację spotkań okolicznościowych, zakup i wysyłkę prezentów czy wsparcie finansowe dla pracowników.
Co do zasady przepisy dotyczące podatków dochodowych (CIT i PIT) umożliwiają uznanie wydatku za koszt, jeśli został on poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Kolejnym warunkiem jest to, żeby zaliczenie danego wydatku w koszty nie zostało zakazane przez ustawę. Choć zasady te wydają się proste, to jednak ich wdrożenie w praktyce może nastręczać trudności, a to z uwagi na lakoniczność przepisów oraz niejednolitą praktykę w zakresie ich wykładni.
Odpisy na fundusz socjalny
Jednym ze źródeł finansowania świadczeń na rzecz pracowników oraz innych uprawnionych osób jest zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (zfśs, fundusz). Praktyka pokazuje, że w okresie świątecznym i noworocznym pracodawcy chętnie sięgają po środki zgromadzone w ramach zfśs, których nie zdążyli wykorzystać w trakcie roku. Zakładowy fundusz tworzony jest u pracodawców zobowiązanych przepisami do jego utworzenia lub decydujących się na utworzenie funduszu dobrowolnie. Fundusz tworzony jest z odpisów, ustalanych według zasad określonych w ustawie o zfśs, która określa sposób naliczenia corocznego odpisu podstawowego, przewiduje także kilka możliwości zwiększenia odpisu. Wysokość odpisów na zfśs u danego pracodawcy może być także kształtowana przez układy zbiorowe pracy, ewentualnie regulaminy wynagradzania u pracodawców, których pracownicy nie są objęci układem zbiorowym. W konsekwencji pracodawca ma znaczną swobodę co do wyboru formy i metody kształtowania wysokości odpisu na fundusz, w tym ustalenia odpisów w wysokości innej niż przewidziane przez ustawę.
Przepisy o podatkach dochodowych co prawda wyłączają z kategorii kosztów podatkowych odpisy i wpłaty na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika, jednak zastrzegają, że kosztem uzyskania przychodów są m.in. odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o zfśs obciążają koszty działalności pracodawcy. Ustawa o zfśs wyraźnie stanowi, że odpisy podstawowe i zwiększenia obciążają koszty działalności pracodawcy. W konsekwencji odpisy na zfśs i zwiększenia funduszu mogą zostać rozliczone przez pracodawcę jako jego koszt podatkowy, jednak nie bezwarunkowo.
Zaliczanie odpisów i zwiększeń w koszty
Przepisy dotyczące zaliczania odpisów na zfśs do kosztów uzyskania przychodów prowadzą do kilku wniosków.
1. Po pierwsze, z perspektywy zaliczania w koszty podatkowe odpisów na zfśs i zwiększeń funduszu nie ma znaczenia, czy pracodawca był zobowiązany do utworzenia funduszu, czy też utworzył go dobrowolnie. Możliwość zaliczania odpisów i zwiększeń dotyczy potencjalnie wszystkich pracodawców, którzy utworzyli zfśs, także tych, którzy uczynili to dobrowolnie, choć nie mieli takiego obowiązku.
2. Po wtóre, kosztem uzyskania przychodów są zarówno odpisy podstawowe, jak też zwiększenia odpisu przewidziane ustawą o zfśs, na podstawie obowiązującego u pracodawcy układu zbiorowego pracy czy regulaminu wynagradzania. Oznacza to, że jeżeli wysokość odpisu zostanie podwyższona w porównaniu do tej przewidzianej przez ustawę, to odpis w podwyższonej wysokości stanowić będzie w całości koszt uzyskania przychodów. Warunkiem jest jednak, aby podwyższenie nastąpiło z zachowaniem wymogów, o których mowa w ustawie o zfśs, tj. na mocy układu zbiorowego lub regulaminu pracy (tak np. interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 września 2012 r., IPPB3/423-436/12-2/DP).
3. Wreszcie, do podatkowych kosztów uzyskania przychodów mogą być zaliczane odpisy i zwiększenia zfśs pod warunkiem ich faktycznej wpłaty na wyodrębniony rachunek funduszu. Nie wystarczy więc samo naliczenie odpisu we właściwej wysokości oraz jego zaksięgowanie. Konieczne jest założenie na ten cel przez pracodawcę odrębnego rachunku bankowego i dokonanie na niego wpłaty kwoty stanowiącej odpis na zfśs. Kwota ta powinna zostać wpłacona na rachunek funduszu w roku podatkowym, w którym dokonany odpis został uznany przez pracodawcę-podatnika za koszt uzyskania przychodów. Takie rozumienie obowiązujących przepisów potwierdzają sądy administracyjne. Przykładowo w wyroku WSA w Olsztynie z 21 maja 2008 r. (I SA/Ol 146/08) czytamy: „za koszty uzyskania przychodu mogą być uznane te wpłaty na rachunek funduszu, które zostały dokonane (wydatki poniesione), w ciągu danego roku podatkowego. W tym zakresie zastosowanie będzie miała bowiem kasowa metoda uznawania kosztów. Natomiast samo dokonanie odpisu na zfśs nie daje prawa zaliczenia go do kosztów uzyskania przychodów, a także sama wpłata na rachunek funduszu, bez dokonania odpisu nie jest wystarczającą przesłanką do uznania jej za koszt uzyskania przychodów”. Konsekwentnie, przekazanie środków pieniężnych stanowiących równowartość odpisu na odrębny rachunek bankowy z opóźnieniem, tj. po zakończeniu danego roku podatkowego, oznacza możliwość rozliczenia wpłaty jako kosztu podatkowego dopiero w tym roku, w którym środki zostały faktycznie wpłacone na rachunek funduszu (tak np. interpretacja dyrektora KIS z 2 stycznia 2009 r., ILPB1/415-825/08-2/AK).
Na okoliczność tę powinni zwrócić uwagę w szczególności pracodawcy tworzący zfśs dobrowolnie, gdyż w ich przypadku przekazanie środków na wydzielony rachunek zfśs nie jest wymagane. Jeśli jednak pracodawca nie wyodrębni takiego rachunku i nie przekaże na niego środków z funduszu, to nie będzie uprawniony do rozpoznania kosztu podatkowego w wysokości dokonanych odpisów. Z kolei przekazanie kwot na rachunek zfśs zgodnie z obowiązującymi u danego pracodawcy zasadami umożliwia ich zaliczenie w koszty na zasadzie kasowej.
Sposób wydatkowania środków ma znaczenie
Dla zaliczenia odpisów i zwiększeń dokonywanych na podstawie ustawy o zfśs w koszty podatkowe nie jest istotne, czy i kiedy środki z zfśs zostaną wydatkowane. Warto jednak wspomnieć, że wydatkowanie tych środków w sposób nieprawidłowy powodowało w przeszłości wątpliwości co do możliwości rozliczenia odpisów dla celów podatkowych.
Przykład
Ze środków zfśs nie mogą zostać sfinansowane identyczne upominki świąteczne dla wszystkich pracowników i innych osób uprawnionych. Należy bowiem uwzględnić sytuację życiową, rodzinną lub materialną obdarowanych osób, ewentualnie uwzględnić kryterium socjalne w sposób zgodny z postanowieniami regulaminu zfśs.
Do zagadnienia tego odniósł się WSA w Gliwicach, który w wyroku z 10 stycznia 2008 r. (I SA/Gl 54/07) wskazał: „Nie zasługuje więc na akceptację pogląd strony, iż środki pieniężne stanowiące odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych obciążają koszty działalności pracodawcy, jeżeli zostały wpłacone na rachunek funduszu, niezależnie od tego, na jaki cel zostały następnie wykorzystane i jak rozliczone. (…) Kosztem uzyskania przychodu będzie więc dokonanie wpłaty na rachunek funduszu w sposób definitywny i wyłącznie w celu rozdysponowania tychże środków na zadania określone ustawą z dnia 4 marca 1994 r. Przesunięte na rachunek funduszu środki tracą w dacie ich przekazania na cele niezgodne z ustawą, charakter odpisu w rozumieniu art. 6 tej ustawy”. Analogiczne stanowisko znajdujemy m.in. w wyroku NSA z 10 maja 2005 r. (FSK 2267/04).
Wydatki finansowane ze środków obrotowych
Poza opisanymi zasadami zaliczania w koszty podatkowe środków funduszu, należy także mieć na względzie przepisy wyłączające z kosztów uzyskania przychodów „wydatki pracodawcy na działalność socjalną, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych” (za wyjątkiem tzw. świadczeń urlopowych). W praktyce powstają wątpliwości, czy intencją powołanego przepisu było wyłączenie z kosztów wszelkich wydatków o charakterze socjalnym potencjalnie objętych przepisami o zfśs, czy tylko tych, które zgodnie z przyjętym przez pracodawcę regulaminem finansowane są ze środków funduszu. W przeszłości pojawiały się w tym zakresie restrykcyjne wykładnie, jak choćby ta zaprezentowana w wyroku z 6 października 2005 r. (FSK 2242/04), w którym NSA uznał za trafne „zakwalifikowanie poniesionych przez podatnika wydatków jako wydatków o charakterze socjalnym, a nie wynagrodzeń za pracę, bowiem uprawnienie do wypłat ekwiwalentu i jego zróżnicowanie nie miało żadnego związku z rodzajem i charakterem wykonywanej pracy, lecz było zależne wyłącznie od sytuacji rodzinnej pracownika. (…) W związku z tym powinny być one rozliczone w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (…)”.
Z kolei wątpliwości co do zakresu oddziaływania kryterium socjalnego podniósł w wyroku z 23 października 2008 r. (II PK 74/08) Sąd Najwyższy, stwierdzając, że wskazane ustawie o zfśs kryterium socjalne „nie odnosi się do całości działalności socjalnej w rozumieniu art. 2 pkt 1 tej ustawy, a jedynie do ulgowych świadczeń i usług; regulamin może przewidywać wydatkowanie środków funduszu na inne cele mieszczące się w ramach działalności socjalnej oraz ustalać inne zasady korzystania z tych świadczeń, np. powszechnej dostępności na równych zasadach w zakresie imprez integracyjnych”.
Próby zdefiniowania pojęcia „wydatki socjalne” na potrzeby analizowanego przepisu podejmowały także organy podatkowe. W interpretacji z 2 listopada 2011 r. (IPPB5/423-743/11-4/JC) wyjaśniono: „Przez sformułowanie »działalność socjalna, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych« użyte w ww. przepisie – rozumie się wszelką działalność socjalną, o ile jej zakres odpowiada zakresowi zdefiniowanemu w ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. (…). Wszelkie wydatki na działalność socjalną określoną w przepisach ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, sfinansowane przez pracodawców nie stanowią kosztów uzyskania przychodów”.
Niezależnie od podnoszonych w tym zakresie wątpliwości wydaje się, że organy podatkowe skłaniają się ku „uproszczonej” wykładni omawianego przepisu. Taką wykładnię znajdujemy w licznych interpretacjach, w których wskazuje się po prostu, że jeśli dany wydatek został sfinansowany ze środków zfśs, to pracodawca nie może zaliczyć tego wydatku w ciężar kosztów podatkowych, gdyż oznaczałoby to podwójne rozliczenie tego samego kosztu (tak np. interpretacje z 13 lutego 2019 r., 0111-KDIB2-1.4010.515. 2018.5.JK i z 21 czerwca 2018 r., 0111-KDIB2-3.4010.15. 2018.3.KK). Choć trudno bezkrytycznie przyjąć, że takie rozumienie cytowanego przepisu było intencją ustawodawcy, to oczywiście jest ono korzystne dla podatników, gdyż pozwala im na pewną swobodę wyboru źródła finansowania świadczeń (zfśs lub środki obrotowe), bez negatywnych konsekwencji wynikających z błędnej interpretacji pojęcia „wydatki socjalne”.
https://archiwum.rp.pl/artykul/1506967-Prezenty-i-imprezy-swiateczne-w-kosztach-podatkowych.html
4. Kup komputer albo lekarstwa i skorzystaj z podatkowej ulgi
08 grudnia 2023 | Prawo co dnia | Przemysław Wojtasik
Niepełnosprawni oraz rodzina, która ich utrzymuje, mogą odliczyć od dochodu wydatki na rehabilitację i ułatwianie życia. Dzięki temu zapłacą mniej fiskusowi.
Prawie 1,4 mln osób korzysta z ulgi rehabilitacyjnej. Co mogą jeszcze zrobić w grudniu, żeby pomniejszyć tegoroczny dochód i zapłacić niższy podatek?
Katalog wydatków premiowanych ulgą jest bardzo szeroki. Znajdziemy go w art. 26 ust. 7a ustawy o PIT. Są tam m.in. zakupy, naprawa lub najem „indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności”. W niedawnej interpretacji fiskus potwierdził, że może to być np. zegarek, telefon, komputer i fotel do pracy zdalnej. Przyznał, że wymienione rzeczy są dopasowane do potrzeb niepełnosprawnego i ułatwiają mu życie. Zegarek monitoruje tętno i ciśnienie. Przygotowany na zamówienie komputer umożliwia pracę mimo wady wzroku (ma funkcje powiększenia ekranu, lupy, audiodeskrypcji). Telefon komórkowy posiada odpowiednio duży ekran, ma też aplikacje pozwalające śledzić stan zdrowia. Fotel zapewnia właściwą postawę ciała i odciąża uszkodzony kręgosłup. Wydatki można odliczyć od dochodu – przyznała skarbówka.
W innych interpretacjach fiskus zgodził się na rozliczenie zakupów bieżni mechanicznej, jonizatora powietrza czy drukarki komputerowej. Odliczymy też wydatki na protezy, gorsety, wózki inwalidzkie czy balkoniki. To wszystko rzeczy, które możemy nabyć (albo wypożyczyć) jeszcze w grudniu i skorzystać z ulgi w zeznaniu za 2023 r.
Odliczyć można też wydatki na remonty, a konkretnie „adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności”. W jednej z interpretacji urzędnicy potwierdzili, że potrzeby niepełnosprawnych dzieci zaspokaja nowoczesny system ogrzewania. Ojciec, który je utrzymuje, może więc obniżyć dochód o koszty zakupu nowego pieca. Fiskus zgadza się też na ulgę na montaż uchwytów w łazience czy instalację umywalki bez nogi umożliwiającej swobodne podjechanie wózkiem.
Odpisać można także wydatki na zalecone przez lekarza specjalistę leki. Ale tylko powyżej 100 zł miesięcznie. Jeśli więc w grudniu kupimy lekarstwa za 300 zł, dochód za 2023 r. pomniejszymy o 200 zł.
Kolejny punkt w katalogu odliczeń – wydatki na pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne, chłonne majtki, podkłady i wkłady anatomiczne. Limit wynosi 2280 zł rocznie.
Ulga jest też na zabiegi rehabilitacyjne. Można także wykupić turnus rehabilitacyjny albo pobyt w sanatorium.
Do odliczenia potrzebny jest dowód poniesienia wydatku. Czyli dokument, na którym są dane sprzedawcy i kupującego, informacja o towarze bądź usłudze oraz cena. Najczęściej jest to faktura, ale może też być rachunek albo umowa sprzedaży. Niektórych wydatków nie trzeba dokumentować, np. na przewodnika osoby niewidomej.
5. Państwo ma prawo dbać o efektywną ściągalność danin
13 grudnia 2023 | Prawo co dnia | Aleksandra Tarka
Zawieszenie biegu terminu przedawnienia podatkowego na czas sporu sądowego nie narusza konstytucji, nawet gdy sąd administracyjny ostatecznie unieważni zaskarżoną decyzję.
We wtorek Trybunał Konstytucyjny (TK) uznał, że przepisy ordynacji podatkowej przewidujące zawieszenie przedawnienia w podatkach w związku z zaskarżeniem decyzji do sądu administracyjnego nie narusza ustawy zasadniczej.
Konkretnie chodziło o art. 70 § 6 pkt 2 i § 7 pkt 2 ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym pierwszym termin przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu z dniem wniesienia skargi do sądu administracyjnego, która go dotyczy. Drugi określa moment odwieszenia biegu przedawnienia po prawomocnym zakończeniu sporu sądowego.
Konstytucyjność takiego unormowania zakwestionowała spółka. Uważała, że stosowanie go, gdy ostatecznie sąd administracyjny prawomocnie stwierdzi nieważność zaskarżonej decyzji, bo fiskus wydał ją z rażącym naruszeniem prawa, tj. decyzja została podpisana przez osobę nieuprawnioną, narusza art. 64 ust. 1 w związku z art. 2 konstytucji.
TK naruszenia ustawy zasadniczej się jednak nie dopatrzył. Zauważył, że w spółce dzięki zaskarżonym przepisom – po stwierdzeniu nieważności decyzji wymiarowej określającej kwotę zaległego CIT – możliwe było wydanie nowej decyzji i w konsekwencji wyegzekwowanie zobowiązania. Ich brak doprowadziłby zaś do przedawnienia zobowiązania, a w efekcie do jego nieefektywnego wygaśnięcia, tj. bez zaspokojenia wierzyciela publicznego.
A w ocenie TK doprowadzenie do spełnienia zaległego zobowiązania podatkowego nie stanowiło niedopuszczalnej ingerencji w prawo własności skarżącej. Trybunał przypomniał, że konstytucja upoważnia ustawodawcę do nakładania ciężarów publicznych – w tym podatków – oraz do normatywnego określania zasad wypełniania obowiązków z nimi związanych.
Zaskarżone normy prawne, które nie nakładają konkretnych ciężarów podatkowych, lecz służą spełnieniu zobowiązania podatkowego, nie mogą być zdaniem TK uznane za niedopuszczalną ingerencję w prawo własności podatnika. W przeciwnym razie doszłoby do wyłączenia możliwość dochodzenia zaległych zobowiązań od podatników, którzy mimo wyraźnego wymogu wynikającego prawa, nie spełnili obowiązku samoobliczenia podatku i nie uiścili go bądź dokonali tego nieprawidłowo.
Trybunał nie miał też wątpliwości, że sporne przepisy to regulacja pożądana w konstytucyjnym standardzie wygaszania zaległych zobowiązań podatkowych. To rozwiązanie dopuszczalne, które nie narusza zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.
Co więcej, to wyrok stwierdzający niekonstytucyjność w spornym przypadku zdaniem TK wprowadziłby do systemu prawnego element niepewności.
Sygnatura akt: SK 110/20
https://archiwum.rp.pl/artykul/1507268-Panstwo-ma-prawo-dbac-o-efektywna-sciagalnosc-danin.html